Erzurum'da Taşbaba Heykeli

5 Haziran 2021 08:47 tsi
Erzurum'da Taşbaba Heykeli

Erzurum'un 3 bin 500 yıl öncesine ait olduğu düşünülen ve 'Türk'ün tapu senedi' niteliğinde olan bir 'taşbaba' heykeli daha bulundu.

Erzurum'un Şenkaya ilçesinin dağlık kesiminde 3 bin 500 yıl öncesine ait olduğu düşünülen ve 'Türk'ün tapu senedi' niteliğinde olan bir 'taşbaba' heykeli daha bulundu.

Erzurum'un Şenkaya ilçesinin Akşar Beldesi'ne bağlı Ormanlı köyünde geçimini hayvancılık yaparak sağlayan 45 yaşındaki Aytaç Alver, köyün dağlık kesiminde boyu 1 metre 20 santim olan üzerinde ise belli belirsiz şekiller olan bir kaya buldu.

Geçen yıl şubat ayında da aynı bölgede bir taşbaba heykeli bulan ve yetkilileri haberdar eden Aytaç Alver, bu tür konularla yakından ilgilendiğini bildiği Aziziye Belediyesi'nde görevli Değerli Taşlar Derneği Başkanı Oğuzhan Bingöl ile iletişime geçti. Aytaç cep telefonu kamerasıyla çektiği fotoğrafları da Bingöl‘e gönderdi.

Kendine gönderilen fotoğraflardan yeni bir taşbaba heykeli bulunduğunu anlayan Bingöl durumu bildirdiği Erzurum Müze Müdürü Hüsnü Genç ve Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Yavuz Günaşdı ile Ormanağzı köyüne gitti. Alver'in gösterdiği bölgede yapılan kontrol ve incelemenin ardından bulunan yeni taşbaba heykelinin yanında, başka tarihi değere sahip eserler de olabileceği ihtimali üzerinde duruldu.

‘BU ALANDA MUTLAKA KAZI ÇALIŞMASI YAPILMALIDIR’

Ormanlı Mahallesi'nin 2 kilometre güneydoğusunda yapılan araştırmalar ışığında çok sayıda taşbabanın var olabileceği anlaşılan alanda daha önce de bir taşbaba heykelinin bulunduğunu anımsatan Doç. Dr. Yavuz Günaşdı, şöyle konuştu:

"Orta Asya, Kafkasya ve Anadolu bağlantısının izlerine taşıyan bu taşbaba heykelleri oldukça önemli. Tespit edilen ikinci taşbaba 1 metre 23 santim uzunluğunda ve 47 santim genişliğinde. Kısmen yüz kısmı ile elleri, kemeri ve kemerinin hemen üzerinde yer alan ve kama olduğu düşünülen motiflerin işlendiği görüldü. Bu heykeller Orta Asya'da Okunyev kültüründen itibaren başlamış ve Andronova kültür çağı boyunca tüm Avrasya kıtasına yayılmıştır. M.Ö. 17'nci yüzyıldan itibaren bu heykel sanatı Kafkasya yoluyla Anadolu'ya taşınmıştır. Tespit edilen bu heykeller, Hakkâri stelleri ve İran Meşgin bölgesindeki heykeller ile düşünüldüğünde Proto-Türk heykel sanatının başlangıcını oluşturmaktadır. Bu alanda mutlaka kazı çalışması yapılmalıdır. Anadolu'daki Türk tarihinin izlerini günümüzden 3000-3500 yıl daha önceye götürebilecek olan bu buluntulardan bir diğeri daha Erzurum Müzesine götürülerek koruma altına alındı."

'TÜRKİYE'DE BAŞKA ÖRNEĞİ YOK'

Taşbabaların eski Türk geleneklerine göre Türk beyleri için önemli ve hatıra olarak onun büyüklüğünü göstermek için şerefine dikilen mezar taşları olduğunu anlatan Müze Müdürü Hüsnü Genç, şu ifadeleri kullandı:

"Gördüğümüz bu taş, eski Türklerin kullandığı ve bizim de 'taşbaba' dediğimiz bir mezar taşıdır. Bu taşlar günümüzde kullanılan mezarların baş kısmına konulan şahide kısmını oluşturuyor. Bu mezar taşlarının ilki Prof. Dr. Veli Sevin hocamız tarafından Hakkari'de bulundu ki onlar taşbaba değil, stel olarak geçiyordu. Bizim burada bulduğumuz taş ise taşbaba sınıfında yaklaşık olarak M.Ö 2000’li yıllara tarihlenen, Geç Tunç Çağı dediğimiz beylikler dönemine ait, tabii o zamanlarda böyle devletler yok, beylikler, aşiretler şeklinde yaşıyorlar.

Bunlar Erzurum'da bulunan ilk Türk izleri. Türkiye için önemli olan bir konu. Taşbabanın bulunduğu yerin hemen arkasındaki kale ise muhtemelen Erken Tunç Çağı'na ait. Bu kalenin günümüze kadar ulaşan kısmının Ortaçağ'da da yolların güvenliğini sağlamak amacıyla yoğun şekilde kullanıldığını görmekteyiz. Bu taşın tek örneği yine bu bölgede geçen yıl bulunmuştur ve şu an Erzurum Müzesi’nde sergilenmektedir. Bu bulduğumuz taş ise ikinci taşbaba oluyor. Türkiye'de başka örneği yok. Benzerleri Orta Asya, Moğolistan, Tacikistan, Türkmenistan, Çin'e kadar uzanan bölgede bulunmaktadır. Bu taşlar İlk Türklere ait taşlardır."

https://www.yenicaggazetesi.com.tr/turkun-tapu-senedi-niteliginde-turkun-tapu-senedi-niteliginde-olan-bir-tasbaba-heykeli--455381h.htm

https://www.dha.com.tr/amp/yurt/turkun-tapu-senedi-niteliginde-olan-bir-tasbaba-heykeli-daha-bulundu/haber-1830428

Bu haber 2,367 defa okundu.

Yorumlar

+ Yorum Ekle

kapat

Değerli okuyucumuz,
Yazdığınız yorumlar editör denetiminden sonra onaylanır ve sitede yayınlanır.
Yorum yazarken aşağıda maddeler halinde belirtilmiş hususları okumuş, anlamış, kabul etmiş sayılırsınız.
· Türkiye Cumhuriyeti kanunlarında açıkça suç olarak belirtilmiş konular için suçu ya da suçluyu övücü ifadeler kullanılamayağını,
· Kişi ya da kurumlar için eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü ifadeler kullanılamayacağını,
· Kişi ya da kurumlara karşı tehdit, saldırı ya da tahkir içerikli ifadeler kullanılamayacağını,
· Kişi veya kurumların telif haklarına konu olan fikir ve/veya sanat eserlerine ait hiçbir içerik yayınlanamayacağını,
· Kişi veya kurumların ticari sırlarının ifşaı edilemeyeceğini,
· Genel ahlaka aykırı söz, ifade ya da yakıştırmaların yapılamayacağını,
· Yasal bir takip durumda, yorum tarih ve saati ile yorumu yazdığım cihaza ait IP numarasının adli makamlara iletileceğini,
· Yorumumdan kaynaklanan her türlü hukuki sorumluluğun tarafıma ait olduğunu,
Bu formu gönderdiğimde kabul ediyorum.