En Sıcak Konular
Oktan Keleş
Arnavutluk Tiranda Bektaşi Devleti Baba Mondi Esrarı
Arnavutluk Tiran’da Bektaşi Devleti Baba Mondi Esrarı
Öncelikle, Bektaşilik bir Türk tarikatıdır. Kökleri, Hünkâr Hacı Bektaş Veli çerasına dayanır ve Dünya Bektaşiliğinin yol ve erkanının merkezi Türkiye ve Nevşehir’dir. Yolda olanlara selamlar olsun. Şunu belirtmeliyim ki, Bektaşilik tarihi ve nüansları derya denizdir. Deruniliği tartışılmaz engindir. Bütün bunları yazmaya kalkarsam koca bir kitap çıkacaktır, çıkacaktır da yine o engine sığmayacaktır. Arnavutluk Bektaşi Devleti Baba Mondi fitnesini çok farklı bir yönden mümkün mertebe kısa tutmaya çalışarak bir tablo çizeceğiz. Baştan söyleyeyim yazabileceğim kadarını… Çok farklı yönden nüanslarla bağlantı ve konuyla ilgili büyük resmi anlaşılır kılmaya çalışacağım.
Sözde Bektaşi Devleti Arnavutluk’taki Merkezi
Bu konu Dünya medyasına ve ülkemiz medyasına 2 ay öncesinde düşse de bu hazırlıkları biz şahsen 2016 yıllarında bölgedeki dostlarımız vasıtasıyla fısıltı olarak duyuyorduk. İlerleyen zamanda da fısıltıların yerini daha ciddi sesler almıştı. Bu konuyla ilgili Devletimizin ilgili birimlerindeki dostlarıma bilgi de vermiştim. Sanırım çok dikkate alınmamıştı. Neyse, önce Türkiye’deki çok dillendirilmeyen bütün bağlantıları bizi büyük resime ulaştıracak bilgilerden başlayalım.
Baba Mondi Kimdir?
Asker kökenli istihbarat eğitimi almıştır, sıradan bir Bektaşi taliplisi değildir. Dedim ya ayrıntılara boğmayacağım, önemli nüanslardan bahsedeceğim. Baba Mondi uzun yıllar İzmir’de bulunmuştur. Bektaşilik Erkannamesine göre Dedebaba olamaz. Birinci sebebi mücerretlik yolu ile bütün dede ve babaların üzerinde olacak dedebabalık makamında olacak kişinin hiç evlenmemesi gerekir. İkinci önemli şart ise; Nevşehir’deki Hacı Bektaş Veli Ocağının seçilmiş Erenbabaları dede ve babalarınca seçilip ilan edilmesi gerekir. Merak edenler Bektaşilik Erkannamesine bakabilirler. Konulara aşina olmayanlar için basitleştirerek devam ediyorum. Peki, Baba Mondi'nin bu yoldaki yolu ve yeri neresiydi? Kısaca1925'e dönelim. Tekke ve Zaviyeler Kanunu çıkınca bütün tekke ve zaviyeler sureten ve fiilen kapatılmıştı. O dönemin son dedebabası Arnavut asıllı Salih Niyazi Dedebaba'ydı. Salih Niyazi Baba bu kanunun Bektaşi Dergâhı üzerinde diğer tarikat ve tekkelerin kapanmasıyla kendileri için açılacağı ümidini taşıyorlardı ve 5 yıl süre ile Arnavut Salih Niyazi Dedebaba Ankara’da bu ümitle bekledi fakat ümitleri boşunaydı. Kanun, Bektaşi Dergâhı için esnetilmedi ve sonunda Arnavutluk’a göç etti ve göç ederken 1930 yılında halifesi Ali Naci Baykal Baba'ya vekâlet bıraktı. Vekâleti merak edenler araştırsınlar. Konunun içeriği şişmesin diye devam ediyorum. Ali Naci Baykal Baba da vekâlete sadık kaldı. Silsile devam ederken sıra Bedri Noyan Dede babadaydı. İşte Baba Mondi'nin hikayesi şimdi başlıyor.
İzmir’de erkâna göre Baba Mondi’yi halife baba olarak Bedri Noyan Dedebaba Arnavutluk’a göndermişti fakat erkâna göre halife baba töreni kendisine yapılmamıştı. Yani Baba Mondi'nin halife baba unvanı dedebabalık unvanı değildi. Baş bir unvan değildi, Arnavutluk’ta Hünkâr Hacı Bektaş Veli taliplisi olarak hizmet etmekti. Şimdi yine kısa bir Arnavutluk bağlantısı kurabileceğiniz tarihi nüanslardan bahsedelim. Mısır Kahire’de Kaygusuz Abdal Bektaşi Dergâhı Osmanlı döneminden beri çeşitli aksaklıklara uğrasa da devam etmişti. Mısır'daki Bektaşi Dergâhı'nda son temsilci Ahmet Sırrı Dedebaba görevlendirilmişti. O da Arnavut’tu, ondan önceki dedebaba ve ondan önceki dedebaba da. Onlar da Arnavut asıllıydı. Tekrar Salih Niyazi Babaya dönelim. 1930 da Arnavutluk’a göç ettiğinde Kral Zogu'yla birçok görüşmeler yaptı fakat iltifat görmedi.
Peki, Salih Niyazi Baba tarafından Türkiye’den Arnavutluk’a gönderilen Ali Naci Baykal Dede ne oldu dersiniz? Yani, Baba Mondi’ye halifebaba görevini veren Bedri Noyan Dedebaba’nın silsiledeki bir önceki dedebabası Arnavutluk’ta Enver Hoca taraftarlarınca kurşunlanarak şehit edildi yanında bir taliplisiyle beraber. Bu arada elindeki birçok belgenin kayıp olduğu hala muammadır, yoksa bir silsileyle Baba Mondi’nin eline mi geçmiştir? Şimdi yine bir başka Arnavut Bektaşi Babası'ndan söz edeceğim, Feyzi Akeren Baba, Denizli Barosu Başkanı, dikkat! İzmir’li Hazine Avukatı.
Peki kimdir Fevzi Akeren Baba? Adnan Menderesi yetiştiren, Adnan Mendres'in Amerikan Kolejinde okurken resmi veliliğini yapan Baba dostu bir Bektaşi Babasıdır. Mendereslerin İzmirdeki çiftliğini yıllarca işleten hem Adnan Menderes'in, hem Fitnat Hanım'ın sonsuz güven duyduğu, aileden sayılan bir büyükleri ama başka bir özelliği daha vardı Feyzi Akeren Baba'nın. Adnan Menderes'in sevgilisi olan Ayhan Aydan Hanımefendinin öz dayısıydı. Yassıada’da Menderes'in ve Ayhan Hanımın meşhur çocuk meselesi ile yargılandığı Hanımefendinin ki, Yassıada yargılamalarında Ayhan Hanım Hakim'e şunları söylemişti, merak edenler Yassıada tutanaklarına baksınlar. "Adnan Menderes'ten 8 aylık bir çocuk doğurmak zorunda kaldım." En ince ayrıntılarına kadar poker masasında kanamasının tuttuğu ilgili doktorları çağırıp doğum yaptığı ve çocuğun eceliyle öldüğünü söyleyen Hanımefendi.
Değerli okuyucumuz,
Bu yazı 1,233 defa okundu.
Yazdığınız yorumlar editör denetiminden sonra onaylanır ve sitede yayınlanır.
Yorum yazarken aşağıda maddeler halinde belirtilmiş hususları okumuş, anlamış, kabul etmiş sayılırsınız.
· Türkiye Cumhuriyeti kanunlarında açıkça suç olarak belirtilmiş konular için suçu ya da suçluyu övücü ifadeler kullanılamayağını,
· Kişi ya da kurumlar için eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü ifadeler kullanılamayacağını,
· Kişi ya da kurumlara karşı tehdit, saldırı ya da tahkir içerikli ifadeler kullanılamayacağını,
· Kişi veya kurumların telif haklarına konu olan fikir ve/veya sanat eserlerine ait hiçbir içerik yayınlanamayacağını,
· Kişi veya kurumların ticari sırlarının ifşaı edilemeyeceğini,
· Genel ahlaka aykırı söz, ifade ya da yakıştırmaların yapılamayacağını,
· Yasal bir takip durumda, yorum tarih ve saati ile yorumu yazdığım cihaza ait IP numarasının adli makamlara iletileceğini,
· Yorumumdan kaynaklanan her türlü hukuki sorumluluğun tarafıma ait olduğunu,
Bu formu gönderdiğimde kabul ediyorum.
Diğer köşe yazıları
Tüm Yazılar
Yazarlar
-
Oktan Keleş
-
Emir Yıldızdan
-
Tarık C.
-
Baran Aydın
-
Orkun Akar
-
Ozan Aydın
-
Dr. Özlem Genç
-
Dr. Hamdi Cenk Düzgit
-
Y. Murat YİĞİT
-
Ogün Emir Yayla
En Çok Okunan Haberler
Yorumlar
+ Yorum Ekle