29 Ekim ve Trol Harekatı

16 Kasım 2020 23:12 tsi
29 Ekim ve Trol Harekatı

29 Ekim ve Trol Harekatı

 

Bu makalede 29 Ekim 2020 günü aynı saatlerde popüler olan #eminadımlarla2023 ve #29ekimcumhuriyetbayramımız hashtagleri üzerinden Cumhuriyet Bayramı’nın sosyal medyada nasıl algılandığı ve sosyal medyaya nasıl yansıdığı analiz edilecektir. Analiz metodunun ana bacağını makine öğrenmesi temelinde istatistik metriklerle oluşturulan sosyal ağ etkileşimi görselleştirmesi oluşturacak, bunun yanında keşifsel metotlarla elde edilen çıkarımlara da kısaca değinilecektir.

 

1 . Keşifsel Veri Analizi

     Keşifsel veri analizi 25.10.2020 saat 18:49 ile 03.10.2020 saat 16:49 arasında atılan #eminadımlarla2023 ve #29ekimcumhuriyetbayramımız hastaglerini içeren toplam 40356 adet tweet üzerinden yapılmıştır. Bu analizin birinci adımında toplamda en çok karşılaşılan hashtaglere bakılarak öne çıkan kavramlar irdelenecek, ikinci adımında en çok tweet atan kullanıcılar tespit edilecek, üçüncü adımında en çok retweet yapan kullanıcılar belirlenerek etkileşimin biçimi anlaşılmaya çalışılacak, dördüncü adımında ise tweetleri en çok retweet edilen kullanıcılar analiz edilerek etkin kişilerin kimler olduğu okuyucuya sunulacaktır.     

 

1 . 1 . Hashtag Saydırma Analizi

 

     Bu analiz metodunda kullanıcıların #eminadımlarla2023 ve #29ekimcumhuriyetbayramımız hashtaglerini kullanarak attığı tweetlerde kullandıkları diğer hashtagler saydırılmış ve çizgi grafiği şeklinde görselleştirilmiştir. Görselleştirmede analizin öznesi olan #eminadımlarla2023 ve #29ekimcumhuriyetbayramımız hashtaglerinin ilk iki sırada çıkması beklendiğinden ve bu beklenti gerçekleştiğinden bu iki hashtag değerlendirme dışı bırakılmış, bunlardan sonra gelen ilk 20 hashtage yer verilmiştir. 

Aşağıdaki görsel incelendiğinde bayraktartb2 hashtaginin ilk sırada olduğu görülmektedir. Bu durumun nedeni daha sonra etkileşim temelli sosyal ağ görselinde göreceğimiz üzere Selçuk Bayraktar’ın konuyla ilgili attığı tweetin çok fazla ilgi görmesidir. Daha sonra gelen hashtaglere baktığımızda ilk sıralarda Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve Cumhuriyet Bayramı ile ilgili hashtagler yer alırken, devamında Recep Tayyip Erdoğan, Necmettin Erbakan, toparlanın özümüze dönüyoruz gibi hashtagler yer almaktadır.

 

     İleride etkileşim görselini incelerken, durumun buradaki tabloya çok da paralel olmadığını göreceğiz. Bunun nedeni kullanıcıların tweet atarken hashtag kullanıp kullanmamasındaki davranış deseni farklılığıdır. Buradan çıkarılacak sonuç; Atatürkçü hesapların attıkları tweetlerde kendi ideolojileri ile bağlantılı farklı hashtagleri kullanmayı tercih ettiği, iktidara yakın fraksiyonların ise belirli bir hashtag içinde farklı hashtagleri daha az kullanarak tweet atmış olduğudur. Esasında bu desen önemlidir; çünkü farklı hashtagler kullanıcıların bireysel seçimlerinin doğal bir sonucudur, oysa herkesin tek bir hashtage farklılık deseni göstermeden tweet atması ileri de değinileceği üzere bu kullanıcıların pek de bireysel davranmadığının bir ipucudur. 

 

1 . 2 . Kullanıcı Temelli Orjinal İçerik Analizi

 

     Bu analiz modelinde kullanıcılar arama terimlerimizi kullanarak attıkları tweet sayısına göre sıralanırlar. Bu analiz modelinin bize sunduğu davranış deseni konuyla ilgili çaba göstermek olabileceği gibi talimat alarak konuyu gündemde tutmaya çalışmak da olabilir. Bu davranış desenlerinin hangisinin öne çıktığını görebilmek için etkileşim görseli üzerinden tablonun genelinin değerlendirilmesi gerekir. Konu özelinde en çok tweet atan 10 kullanıcıya bakıldığında, bunların dördünün iktidara yakın hesaplar, üçünün Atatürkçü hesaplar olduğu, kalan üç hesabın ise hesabını kapattığı tespit edilmiştir. Belirsiz nicknamelerden oluşan hesaplar açarak, belirli bir konuda çok sayıda tweet atarak tabiri caizse yaygara koparıp, sonrasında hesabını kapatmak tipik bir trol davranış desenidir ve bu analizde ilk 10’da bu şekilde üç hesabın olması trol davranış deseniyle karşılaşabileceğimizin ipuçlarını bizlere sunmaktadır.

 

1 . 3 . Kullanıcı Temelli Retweet Analizi

 

     Bu analiz modelinde olay evrenimizde en çok sayıda retweet yapan kullanıcılar sıralanırlar. Üstteki analiz modeline benzer şekilde burada da bireysel beğeni ve katılıma bağlı eylemler ile birlikte talimata dayalı eylemlerin yer alması olasıdır. Konu özelinde en çok retweet eden ilk 10 kullanıcıdan sekizi iktidar destekçisi hesaplar iken kalan ikisi hesabını kapatmıştır. Bu çok çarpıcı bir sonuçtur. Üstüne üstlük bu sekiz hesabın tamamı 1000 ve üzeri kişiyi takip etmekte ve 1000 ve üzeri kişi tarafından takip edilmektedir. Bu doğal bir görüntü değildir. Bir hesabın çok takipçisi olması için sosyal medya fenomeni olması, ünlü bir kişi olması ya da kurum hesabı olması gerektir. Ancak bu hesap türlerin hepsinde takipçi sayıları fazlayken, takip ettiklerinin sayıları buna nispetle azdır. Burada ise takip eden ve edilen sayıları birbirine çok yakın ve fazla sayıdadır. Bu bize ileride etkileşim görselinde göreceğimiz trol harekatının ipuçlarını vermektedir. Ayrıca bu hesaplar incelendiğinde etkileşim görselinde trol segmentlerinde yer alan etkin hesapların ya bizzat kendisi ya da onlarla etkileşimde yer alan hesaplar bu listede yer almışlardır. Aşağıda bu hesaplardan bazı örnekler sunulacaktır.

 

 

Yukarıdaki hesap bu listede 2. sırada yer almaktadır. Görüldüğü üzere 10400 kişiyi takip etmekte ve 9657 kişi tarafından takip edilmektedir. Ana hesap olarak belirttiği hesabın ise 31100 takipçisi bulunmakta ve bu hesap 18500 kişiyi takip etmektedir. Ayrıca bu kişi yapılan başka bir analizde de ana hesabıyla hem de segment lideri olarak karşımıza çıkmıştır. İsmi kendi ismi olmadığı gibi, resmi de kendi resmi değildir. Ayrıca twitter bu kişinin hesabına girildiğinde bunları da beğenebilirsin kısmında bu listede 7.sırada yer alan kişiyi önermektedir.

     Aşağıdaki hesap listede 3. sırada yer almaktadır ve etkileşim görselinde trol segmentlerinden birinde yer alan etkin hesaplardan biridir. Retweet ettiği kişi de diğer trol segmentinde yer almaktadır ve o segmentin en etkin kişisidir.

  

     Yine bu listenin 8. sırasında yer alan hesaba girildiğinde bunları da beğenebilirsin kısmında trol segmentinde yer alan en etkin hesaplardan biriyle karşılaşılmaktadır.

     Bu liste bize birbirleriyle çok sayıda etkileşim içinde olan, muhtemelen de birbirlerini tanıyan, birlikte hareket eden bir trol kitlesinin ipuçlarını vermektedir.    

 

1 . 4 . Kullanıcı Temelli Retweet Edilme Analizi

 

     Bu analiz modelinde kullanıcılar tarafından tweetleri en fazla sayıda retweet edilen kullanıcılar sıralanmıştır. Genellikle bu sıralama konu kapsamında etkin kişilere ulaşmamızı sağlasa da, bu kişilerin etkileşim görselindeki konumları, bağ kurdukları farklı segmentlerin sayıları, ulaştıkları retweet sayısının konu bazında attıkları tweet sayısına oranı gibi parametreler kişilerin etkinliğini belirlerken önem kazanmaktadır. En çok retweet edilen ilk 10 kullanıcıya bakıldığında, kamuoyu tarafından tanınan kullanıcılar olarak Selçuk Bayraktar ve Haluk Bayraktar’ı görmekteyiz. Bunun dışında kalan 8 kullanıcı etkileşim görselinde değineceğimiz iki trol segmentinin elemanlarından oluşmaktadır. Bir önceki mavi vatan konulu analizimizde bu listenin ilk sıralarının genel olarak kamuoyu tarafından tanınan kullanıcılardan oluştuğunu tespit etmiştik ki doğal olan sıralama bu şekildedir. Bu durum da konu özelinde bir trol harekatı olduğuna dair ipuçları vermektedir. Bu listede en üst sırada yer alan resmi kurum hesabı 19. sırada bulunan ve ileride üzerinde duracağımız Jandarma Genel Komutanlığı hesabıdır. Mavi vatan konulu analizimizde gerek iktidar, gerek muhalefet kanadında çok sayıda kurumsal hesabın etkin rol oynadığını görmüştük, burada durum tam tersidir. Bunun sebebi kurumsal hesapların farklı hashtaglerde konuya dahil olması olabileceği gibi, hiç dahil olmaması da olabilir. Listede ilk karşılaştığımız muhalif hesap ise 23. sırada yer almaktadır. Yine durum da bir önceki analizimize göre çok farklıdır. Bu verilere bakıldığında konu özelinde iktidar kanadı tarafından kurumsal hesapları geride bırakıp, trolleri öne atarak koordineli bir harekat çabasının ipuçları ile birlikte, muhalif kanadın bu harekata reaksiyon gösterme konusunda yetersiz kaldığına dair ön bulgulara ulaşılabilir.

     Aşağıda listenin üst sıralarının genel profilini vermesi açısından listeden bazı hesapların profilllerinin görselleri bulunmaktadır.                                            

 

 

2 . Makine Öğrenmesi Temelli Etkileşim Analizi

 

      Bu analiz modelinde belirlenmiş makine öğrenmesi algotritmasına dayalı olarak kullanıcıların etkileşimleri analiz edilerek elde edilen görsel üzerinden çıkarımlar yapılacaktır. Bu  analizde 14773 kişi arasındaki 25818 adet etkileşim, makine öğrenmesi ile analiz edilmiş ve aşağıda değinilecek segmentlere ulaşılmıştır. Mavi vatan konulu analizimizde etkileşim sayısı / kişi sayısı oranı 1.305 iken bu analizimizde 1.748’dir. Bu da bu oranda yaklaşık %34 artış olduğunu göstermektedir. Bu artış analiz kapsamında kullanıcılar arasındaki etkileşimin arttığını, bu çıkarım da birbirini tanıyan veya tek merkezden talimatlı hareket eden kullanıcı sayısında artış olduğunu bize göstermektedir. Segment bazlı değerlendirmeler yapılırken bu oranın hangi segmentlerde ne kadar arttığına değinilecek ve buna bağlı olarak çıkarımlar  yapılacaktır.

 

 

 

     Yukarıda yer alan etkileşim görseli incelendiğinde sağ üstte iktidara yakın hesapların yer aldığı, sol altta ise daha az sayıda olmakla beraber muhalif hesapların yer aldığı tespit edilmiştir. Görselde jandarma hesabı segmentleri birbirine bağladığı için köprü öğe olarak tasvir edilmiştir. Mavi vatan analizimizde iki grubu ayıran bir siber politik sınır hattı belirlemiştik, bu görselde ise ideolojik değişim bir akış şeklinde olmuştur, bu nedenle ideolojik akış yönü tasviri kullanılmıştır. Analiz yapılırken idolojik akış yönü ile paralel bir sıralama takip edilecektir.

 

2 . 1 . Trol Segmenti - 1 - Açık mavi Segment

 

     Bu segment etkileşim görselinin kuzey doğu ucunda yer almaktadır. Segmentte yer alan kullanıcılar iktidar destekçisi ve nispeten radikal ideolojik eğilimler göstermektedirler. Segmentin etkileşim sayısı / kişi sayısı oranı 4.923’tür ki bu oran haritanın genelindeki oranın 2.816 katıdır. Yani bu segment kendi içinde haritanın genelinden 2.816 kat daha fazla etkileşim göstermiştir. Dolayısıyla bu segmentte birbirini tanıyan ya da aynı merkezden aldıkları talimatla hareket eden kullanıcı sayısı fazladır. Zaten segment üyeleri incelendiğinde trol profili ve davranış deseni ile karşılaşılmaktadır. Yukarıda kim olduğu belli olmayan bir hesap ile bir konuda çok sayıda tweet atıp sonrasında hesabını kapatmanın klasik bir trol davranış deseni olduğundan bahsetmiştik. Bu segmentin en çok etileşim alan lider hesabı bu davranış desenini göstermektedir. Hesaplar kapansa da tweetler elimizde olduğundan bu kişinin konu özelinde hangi tweetleri attığını görebilmekteyiz. Kişinin tweetleri incelendiğinde milliyetçi ve dini öğeleri bir arada kullandığı görülmektedir. Örneğin en çok etkileşim alan “Hedefimiz Kızılelma'ya Yâni ; Güneşin Doğduğu yerden Battığı Yere Kadar Tüm Cihandır Gazâ Bizim, Gayret Bizim, Zafer Allahındır. #EminAdımlarla2023” bu tweetinde türkçü ideolojinin bir kavramı olan kızılelma öne çıkarılmıştır. Başka bir tweetinde ise “ كُن�' فَيَكُونُ KÜN FE YEKÛN Herşeyin Hayırlısını Bekleyen Kullarına, Mücizeler ver Allah’ım… Sen “Ol” Dersen, Herşey Olur.! #EminAdımlarla2023 #YalnızDeğilsinErdoğan” denerek dini bir kavram olan kuran ayeti öne çıkarılmıştır. Bu segmentin genelinde de esas olarak bu davranış deseni görülmektedir. Bir önceki analizimizde de değindiğimiz iktidar kanadının milliyetçi ideolojinin yükselişini görerek bu yönde propaganda çabaları devam etmektedir. Temel doktrin 2023’de bir yükseliş başlayacaksa onu da biz yapacağız, ulaşılacak bir kızılelma varsa ona da biz ulaşacağız şeklindedir. Segment döngüsel segment analizine tabi tutulduğunda segmentin liderliği aşağıda görselleri verilen iki hesabın sürüklediği gruba geçmektedir. Bu durum bu iki hesabın segment içi etkileşiminin çok fazla sayıda olduğunu göstermektedir.

 

     Yukarıdaki hesaplardan ilki kendisini tanımlarken Ne mutlu müslümanım diyene, rehberim kuran, önderim resulullah, atam fatih, liderim rte, hedef 2023 ibarelerini kullanmıştır. Bu ibarelere bakıldığında anti - kemalist, propagandif bir profil imajı göze çarpmaktadır. Kullanıcının konuyla ilgili attığı şu tweetlerde de “100 yıl öncesi aynı senaryo bugünde aynısı.! Dün Abdulhâmid Han'a yapılanlar bugün Recep Tayyip Erdoğan'a yapılıyor.! Vatanımıza liderimize @RTErdogan sahip çıkalım.! Millî Mücadele #EminAdımlarla2023 #RecepTayyipErdogan #ErdoğanınYanındayız” , “Yetiştirdiği talebesi de dünyayı terletiyor.!! Büyük Mücahit dava insanı,Mekânı cennet sevenleriyle beraber olsun. #NecmettinErbakan #EminAdımlarla2023” kullanılan propagandif dil görülmektedir. Takipçi ve takip edilen sayıları; kullandığı propagandif dil, tweet atma sıklığı gibi özellikler göz önüne alındığında kullanıcı trol davranış deseni sergilemektedir. Yukarıdaki hesaplardan ikincisi ise AKP’de kurumsal görevlerde bulunmuş ve halihazırda bulunan bir kişidir. Ancak sergilediği profil kurumsal yapı ile uyuşmamakta, trol profili ile daha çok uyuşmaktadır. Öncelikle hesap kurumsal görevlerde bulunan kişilerden farklı olarak 5988 kişiyi takip etmektedir. Konuyla ilgili kendi segmentinde en çok etkileşim alan tweeti şu şekildedir : “Hindistan'da ineğe tapıp Cennet beklemekle; Türkiye'de CHP'ye oy verip hizmet beklemek arasında hiçbir fark yoktur!!! #EminAdımlarla2023” Yine bu tweette kullanılan dil ile kurumsal davranış arasında hiçbir ilişki yoktur.

     Bu segment genel olarak #eminadımlarla2023 hashtagine tweet atmış, radikal ve propagandif bir dil kullanmıştır. Etkin kullanıcılar aynı hashtage çok sayıda tweet atmış ve atılan tweetlerde öne çıkan davranış modeli saldırı, mağduriyet, seçilmişlik algısı, ve kibir olmuştur. Bu kavramları kullanırken öne çıkarılan ideolojiler ise milliyetçilik ve siyasal islamdır.

 

2 . 2 . Trol Segmenti - 2 - Eflatun Segment

 

     Bu segment etkileşim görselinin kuzey doğu kısmında açık mavi segmentin hemen batısında yer almaktadır. Davranış deseni olarak açık mavi segment ile benzer özellikler göstermektedir ve birlikte ele alınabilir. Bu segmentin analizde farklı bir segment olarak çıkmasının nedeni; profilerin açık mavi segmentteki kadar radikal olmayıp bazı farklılıklar göstermesidir. Segmentin etkileşim sayısı / kişi sayısı oranı 1.760’dır. Bu oran haritanın genel oranına yakındır ancak bu genel oranı yukarı çeken açık mavi segmentteki oldukça yüksek orandır. Bu segmentin 1.760’lık oranının da diğer segmentlere göre fazla olduğu diğer segmentler incelenirken görülecektir. Segmentin en çok etkileşim alan hesabı açık mavi segment ile bu segmentin birleşim noktasında yer almakta ve iki segment arasında köprü görevi görmektedir.  

 

     Yukarıda segment liderinin kullandığı iki hesabı yer almaktadır. İkisinde de yabancı dizi karakteri resimleri kullanılmaktadır. Kapak resmi olarak birinde İngilizce diğerinde Arapça yazılar kullanılmıştır. Tanımlama yazısı olarak; “saraylarda süremem dağlarda sürdüğümü, bin cihana değişmem şu öksüz Türklüğümü” ve “sanki birileri deneyler yapıyor ve dünya onların laboratuvarı” ibareleri kullanılmıştır. Profillerin genel yapısına bakıldığında islam, milliyetçilik ve entelektüellik gibi kavramların bir arada öne çıkarıldığı tespit edilmiştir.

Bu noktada kısa bir parantez açmak istiyorum. Bu durum AKP’nin genel strajesi ile uyuşması açısından da önemlidir. AKP son dönemlerde siyaset bilimi literatüründe hepsini yakala (catch all) olarak kavramsallaştırılan bir parti türüne dönüşmektedir. Bu tip partiler ideolojik partilerden farklı olarak, belirli bir fikir etrafında hareket etmek yerine, bütün seçmenleri elde etmeye yönelik hareket ederler. İşler iyi gittiği sürece bu yaklaşım işe yarayabilir ancak özellikle ekonomik durum stabilitesini kaybetmeye başladığında yakalanan seçmenlerin kaybedilmesi çok kolay bir hal alır çünkü bu tür partiler seçmenleri ile güçlü bağlar kuramazlar. İdeolojik partiler; ideolojik ve fikri olarak üretemediği ve seçmenine bir şey sunamadığı zaman hepsini yakala türü partilere dönüşmek ya da farklı ideolojiler üzerinden seçmenlerini kendilerine bağlamak zorundadırlar. Ağ haritasındaki iktidar yanlısı kitlenin genel davranış desenine bakıldığında AKP’nin bu iki durumu bir arada yaşandığı görülmektedir. AKP bir yandan bütün seçmenleri yakalayacak hamleler yapmaya çalışırken, bir yandan da ekonomik satabilitenin azalmasına bağlı olarak Türkçülük gibi ideolojileri öne çıkararak ideolojik seçmen kitlesi oluşturmaya çalışmaktadır. Bu durum her açıdan AKP’nin temsil ettiği ana ideoloji olan siyasal islamın artık topluma bir şey vaat edemediğini göstermektedir.

Bu kısa parantezden sonra segment analizine devam edebiliriz. Segment lideri tarafından atılan ve en çok etkileşim alan tweet şu şekildedir:  Kemal Kılıçdaroğlu:

“Askerden gelmiş kız işsiz. “Ben acemi birliğimi Manisa usta birliğimi de Ankara'da yaptım, işim yok diye sevdiğim oğlanın anası vermiyor oğlunu bana; müstakbel kaynanam da çavuşmuş askerde.???? #EminAdımlarla2023” Segment içinde atılan benzer minvalde çok sayıda tweet mevcuttur. Bu tweetler kimseye bir katkısı olmayan, bir fikir içermeyen saldırıya dayalı tweetlerdir. Bu üretim noksanlığı yukarıda bahsedilen ideolojik kısırlığın bir yansımasıdır. 

Segment analiz edildiğinde dikkat çeken noktalardan biri segmentin etkin hesaplarının birbirlerini retweet, mention gibi eylemlerle desteklemeleri ve duyurmaya çalışmalarıdır. Aynı retweet ve mentionlar açık mavi segment üyeleri ile de karşılıklı olarak yapılmaktadır. Bu iki segment birlikte, eşgüdümlü olarak hareket etmektedir ve bunları yöneten bir merkez olmalıdır. Tarafımızca tespit edilen bu yöneticilerden birinin hesap görseli aşağıdadır:

     Yukarıdaki hesabın sahibi bir sosyal medya derneğinin başkanıdır ve segmentin etkin üyelerinden biridir. Hashtag özelinde attığı tweet şu şekildedir ve üretimden ziyade saldırgan davranış deseni ile uyumludur: “Gezi'de çapulcu, Hendek-Çukur'da teröriste kalkan oldunuz. 15 Temmuz'da yağmacı oldunuz. Suriye'de Esed, Libya'da Hafter oldunuz. Biden'la kanka oldunuz. Charlie Hebdo oldunuz,Macron oldunuz da millî olmak bir yana, olamadınız, bir defa olsun adam olamadınız.. #EminAdımlarla2023” Kurduğu derneğin amacını tanımlarken ise şu ifadeleri kullanmaktadır; “Sosyal Medya’daki tüm milli ve güçlü kalemleri bir arada toplayıp, ülkemizi düşmanlara karşı sosyal medyada savunmak, özellikle gezi benzeri provakatif eylemlere karşı önlem almak, karanlık odaklar tarafından sosyal medyada yayılan iftiraları engellemek, genç neslimiz 2071 hedefine ilerlerken onları milli ve manevi duygularla donatıp bu vizyona hazırlamak...” Ancak bu kişinin trol segmentinde etkin bir üye olarak yer almasının yanında segmentin aşağıda solda hesap görseli verilen başka etkin bir üyesinin bu kişinin yer aldığı ve 2018’deki ani döviz kuru yükselişini ekonomik saldırı olarak yorumladığı bir youtube videosuna yorum yapması derneğinin amacının daha çok troleri koordine etmek olduğuna dair şüphelerimizin artmasına neden olmuştur.  

 

 

     Bahsi geçen hesabı ziyaret eden, sağdaki resimdeki ziyaretçilerden biri de aynı segmentte yer alan etkin hesaplardan biridir. Bahsettiğimiz gibi bu iki trol segmentinde özellikle de etkin üyeler arasında birbirini destekleme ve koordineli biçimde hareket etme deseni hem nicel hem de nitel değerlendirmelerde öne çıkmıştır.

     Segment döngüsel segmentasyon analizine tabi tutulduğunda  aşağıda görseli ve tweetleri verilecek hesap öne çıkmıştır.

 

Hesabın konu özelinde attığı tweetler şu şekildedir: “Korktukları aslında Recep Tayyip Erdoğan değildir. Asıl korktukları gün ve gün uyandırıp arkasına aldığı Müslümanlardır. #EminAdımlarla2023” , ”Bu hashtag bu gün dünya gündemine girmezse Twitter ı bırakın gidin #EminAdımlarla2023” , “Reis ne diyor..Biz bir olacağız, iri olacağız, diri olacağız. #EminAdımlarla2023” , “İslam Dünyasının Umudu Türkiye"dir #EminAdımlarla2023” , “Hem laik, hem Müslüman olunmaz. Ya Müslüman olacaksın, ya laik. İkisi bir arada olunca ters mıknatıslanma yapar. Mümkün değil, ikisi bir arada olamaz. #EminAdımlarla2023”. Bu tweetlere bakıldığında laiklik gibi değerlere saldırı ve islam ile birlikte Recep Tayyip Erdoğan vurgusunun öne çıktığı görülmektedir. Yukarıda bahsedildiği gibi segment içinde farklı ideolojilerin bir arada savunulduğunu ve AKP’nin hepsini yakala partisi şeklinde davranmaya çalıştığı tespit edilmişti. Bu hesaba da bu kapsamda AKP’nin kemik siyasal islam ideolojisine bağlı seçmeninin elde tutulmasına yönelik tweetler atma görevi verildiği belirlenmiştir.

Segment genel olarak incelendiğinde çeşitli ideolojik yönelimleri bir arada ihtiva ettiği, üretim ve faydadan çok saldırı ekseninde tweetlerin segment içinde yoğun olduğu, segment üyelerinin koordineli hareket ederek trol davranış deseni sergilediği ve genel olarak etkin üyelerin fazla sayıda tweet attığı gözlemlenmiştir.

 

2 . 3 .Savunma Segmenti - 1 - Selçuk Bayraktar - Yeşil Segment

 

Baykar Savunma teknik müdürü ve Türkiye Teknoloji Takımı (T3) vakfı mütevelli heyeti başkanı Selçuk Bayraktar bahsi geçen hashtagler içinde açık ara en çok etkileşim alan kullanıcı olmuştur. Bu segmentin etkileşim sayısı / kişi sayısı oranı 1.003 olmuştur. Bu oranın alabileceği en küçük değerin 1 olduğu düşünüldüğünde Selçuk Bayraktar tarafından atılan tweet tekil kullanıcılar tarafından bağımsız olarak etkileşim almıştır. Dolayısıyla segmentte birbirini tanıma ya da koordineli hareket etme durumu gözlenmemektedir. Selçuk Bayraktar’ın konu özelinde attığı tweet şu şekildedir.

 

 

     Bu tweete bakıldığında tweet yukarıdaki iki segmentten farklı olarak #eminadımlarla2023 hashtagine değil, #29ekimcumhuriyetbayramımız hashtagine atılmıştır. Açıkçası analiz yapılmadan önce #eminadımlarla2023 hashtaginde iktidara yakın hesapların, #29ekimcumhuriyetbayramımız hashtaginde ise nispeten muhalif hesapların yer alacağı ve etkileşim görselinin mavi vatan konulu analiz ile benzerlik göstereceği tahmin edilmişti. Ancak Selçuk Bayraktar’ın tweetini #29ekimcumhuriyetbayramımız hashtagi içinde atması ve çok fazla etkleşim alması ile birlikte farklı bir tablo ortaya çıktı.

     Selçuk Bayraktar askeri teknoloji alanında çalışmalar yapan, kendini yetiştirmiş, ülkesine faydalı olan ve çalışmalarını desteklediğimiz değerli bir insandır. Ancak yapılan bu çalışmalar iktidar partisi tarafından siyasal propaganda malzemesi olarak kullanılmaktadır. Mavi vatan konulu analizimizde savunma sanayideki gelişmelerin #milliteknolojihamlesi hashtagiyle siyasal propaganda amacıyla kullanıldığından bahsetmiştik. Bu analizde de bu durum karşımıza çıkmaktadır. İktidar partisi açısından ekonomik gidişatın eksiye doğru seyrettiği bu dönemde savunma sanayindeki gelişmeler sunulabilecek tek somut artı olduğu için son derece kullanışlı ve zorunlu olarak öne çıkarılan bir propaganda malzemesi olarak ortaya çıkmaktadır. Siyasal propagandanın temelini oluşturan umut ve inanç gibi duygular aşılanırken bu duyguları perçinleyecek somut harç olarak görebileceğimiz savunma sanayine yönelik gelişmeler iktidar partisi tarafından sonuna dek kullanılmaktadır.

     Selçuk Bayraktar’ın haritadaki konumuna baktığımızda, mor segmentim hemen batısında yer aldığını görülmektedir. Bu durum iktidar partisine yakın hesapların Selçuk Bayraktar ile daha fazla etkileşime girmesinden kaynaklanmaktadır. Oysa Selçuk Bayraktar tarafından atılan tweetin içeriğine bakıldığında bu tweet muhalif hesaplardan da destek görebilecek bir tweet olarak değerlendirilebilir. Ancak yapılan çalışmaların iktidar kanadı tarafından propaganda malzemesi olarak kullanılması muhalif kanadın bu çalışmalara olan desteğini azaltırken, birleşilmesi gereken konularda da milletimizin bölünmesine neden olmaktadır.   

 

2 . 4 . Savuma Segmenti - 2 - Pembe Segment

 

     Bu segmentte etkin hesaplar olarak Baykar Savunma Ceo’su Haluk Bayraktar, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank ve Baykar Savunma kurumsal hesabı yer almaktadır. Segment yeşil segmentin etrafından görselin sol tarafına doğru uzanmaktadır. Segmentte atılan tweetler genel olarak #29ekimcumhuriyetbayramımız hashtagine atılmıştır. Segmentte ayrıca trt1 ve trt çocuk tv kanallarının kurumsal hesapları da orta alt düzeyde etkin hesaplar olarak öne çıkmışlardır. Segment görselin soluna doğru uzanımını bu hesaplar üzerinden yapmaktadır. Bu uzanımı sağlayan etken bu hesaplar ile birlikte segmentte segment lideri Haluk Bayraktar haricinde tweetlerde Atatürk vurgusunun yer almasıdır.  Aşağıda bu tweetlerden örnekler sunulmaktadır. Bu arada Atatürk vurgusunun 29 Ekim konulu bir analizde en büyük üç segmentte ve kitlenin % 52’sinde olmaması önemli ve dikkat edilmesi gereken bir durumdur. Bu durum da konu özelinde doğal olmayan bir dizayn ile konu dışı propaganda yapılma çalışmasının olduğunu göstermektedir.       

    

Segment genel olarak incelendiğinde; segmentte normalde konu özelinde olması gerektiği şekliyle Mustafa Kemal Atatürk, Cumhuriyet Bayramı gibi öğelerin öne çıktığı söylenebilir.

 

2 . 5 . Devlet Görevlileri ve Akp Teşkilat Segmenti - Turkuaz Segment

 

     Bu segment etkileşim görselinde Selçuk Bayraktar’ın etrafında görselin doğusuna doğru dışarıdan bir yay çizecek şekilde konumlanmıştır. Segment incelendiğinde segmentin vali, rektör, bakan gibi devlet görevlileri ile birlikte Ak parti teşkilatında yer alan bazı kişilerden oluştukları görülmektedir. Segmentin etkin kişileri tarafından atılan tweetlere bakıldığında öne çıkan vurgunun Mustafa Kemal Atatürk olduğu belirlenmiştir. Hatırlanacağı üzere bir önceki mavi vatan konulu analizimizde Ak parti teşkilatının hem etkileşim görselinde geniş bir yer kapladığını, hem de yoğun bir Recep Tayyip Erdoğan vurgusuyla radikal bir tavır sergilediğini görmüştük. Oysa bu analizde Ak parti teşkilatı görselde hem çok küçük bir yer kaplamakta hem de radikal bir tavır yerine Atatürkçü, birleştirici bir tavır takınmayı tercih etmektedir. Bu durum göstermelik de olsa kutlamış görünelim, Atatürk’ü de anmış görünelim tarzı bir görevlendirmeyi ve gönülsüz biçimde çok az üye tarafından da bunun yerine getirildiğini akıllara düşürmektedir. Ayrıca bir önceki analizimizde yer verdiğimiz yaranacak ya da nemalanacak bir olgunun bu konu özelinde yer almamasının da katılımı düşürdüğü tespit edilmiştir.

     Cumhuriyet Bayramı ve Mustafa Kemal Atatürk Türk milleti için hassas bir konu olduğundan Ak parti yönetiminin bu konudaki radikalizm işini trollere devrederken, parti teşkilatı ve kurumsal hesapları daha merkezi ve birleştirici bir konumda tutmaya çalıştıkları söylenebilir.

     Aşağıda bu segmentin etkin üyeleri tarafından atılan tweetlerden örnekler yer almaktadır.

 

 

2 . 6 . Jandarma Segmenti

 

     Burada genel bir segment değerlendirmesinden ziyade Jandarma Genel Komutanlığı hesabı ve bu hesabın stratejik değeri irdelenmeye çalışılacaktır. Yukarıda verdiğimiz etkileşim görselinde jandarma genel komutanlığı resmi twitter hesabı köprü öğe olarak tasvir edilmiştir. Bunun nedeni hesabın hem görseldeki konumu, hem de farklı segmentlerle kurduğu etkileşimlerdir. Bunun yanında bu köprü öğe durumunun oluşmasında önemli bir etken de hesap tarfından konu özelinde atılan tweetin içeriğidir.

     Öncelikle hesabın görselde yer aldığı konuma bakarsak; hesabın sağ taraftaki geniş iktidar yanlısı kitle ile sol taraftaki daha az sayıda muhalif kitlenin arasında yer alan tek etkin hesap olduğu söylenebilir. Hesabın kurduğu etkileşimler incelendiğinde ise hesabın tüm segmentler tarafından ayrı ayrı etkileşim aldığı ve kitlenin bütününe hitap ettiği çıkarımı yapılabilir. Bir önceki analizimizde görselin yapısına göre merkeze gidildikçe birleştirici unsur olarak milliyetçiliğin öne çıktığı sonucuna varmıştık. Bu analizimizde ise halkın tüm kesimlerini birbirine bağlayan köprü yapının Türk Ordusu olduğunu gözlemlemekteyiz.

     Son olarak Jandarma genel komutanlığı tarafından konu özelinde atılan tweete bakalım :

 

 

     Tweetin kısa video kısmında “Varsa Cumhuriyetimize göz dikmiş birileri, ya tarih bilmiyorlardır, ya da hadlerini...” denilmektedir. Yine tweetin metin içeriğindeki temel öğelere bakıldığında; Cumhuriyet, hürriyet ve Mustafa Kemal Atatürk kavramları öne çıkmaktadır. Jandarma Genel Komutanlığı resmi hesabının köprü öğe olarak konumlanmasını sağlayan kavramlar bunlar ise Türk milletini birleştirecek kavramlar da bunlardır.

     Ayrıca Jandarma Genel Komutanlığı twitter hesabı başka konularda da milli, birleştirici, güzel kurgulanmış içerikler üretmekte ve paylaşmaktadır. Bu nedenle takip edilmesini kişisel bir tavsiye olarak verebilirim.

 

2 . 7 . Atatürkçü Segment - 1 - Turuncu Segment

 

     Bu segment haritanın sol tarafında siyah segmentin hemen doğusunda yer almaktadır. Segment geometri olarak Ak parti segmentlerine nazaran daha doğal bir görüntü vermektedir. Segment üyeleri genel olarak Atatürkçü bir profil çizmekle birlikte segmentte dikkat çeken bir nokta etkin üyelerinin neredeyse tamamının kadınlardan oluşmasıdır.

Ancak bu segmentte de etkin bazı kişilerde özellikle de takip edilen ve takipçi sayıları, tweet içerik üslupları göz önüne alındığında trol davranış desenine ve takipçi artırmaya yönelik eğilimler göze çarpmaktadır. Ancak bu kitlede açık mavi segmentte olduğu yüksek bir etkileşim sayısı / kişi sayısı oranı görülmemekte yani segment içi yüksek etkileşim bulunmamaktadır. Bu segmentte daha çok bireysel olarak bazı kavramlar üzerinden prim yapma ve takipçi artırma çabası ön plana çıkarken, koordineli bir trol harekatı olduğunu çıkarımlamak mümkün gözükmemektedir. Segment üyelerinin attıkları tweetler Cumhuriyet Bayramı’nın kutlanması ve Mustafa Kemal Atatürk vurgularını içermektedir. Segmentteki hesaplara ve tweetlere dair örnek görseller aşağıdadır.

 

 

2 . 8 . Atatürkçü Segment - 2 - Siyah Segment

 

     Segment, etkileşim görselinin en batısında yer almaktadır. Bu segment genel yapı olarak üstte yer alan turuncu segment ile gerek idolojik eğilimler, gerek hesap profilleri bakımından benzerlik göstermektedir. Farklı olarak Engin Özkoç gibi veya resmi hesabı olmasa da Mansur Yavaş ismini kullanan bir hesap gibi ya da Tansu Yeğen gibi az sayıda da olsa muhalif kanattan tanınmış simalar kendilerine bu segmentte yer bulmuşlardır. Genel olarak muhalefetten etkin kişiler analizimize konu olan iki hashtagi kullanarak tweet atmamışlardır. Bu durum da mavi vatan analizimizin aksine muhalefetin analiz genelinde azınlık durumunda kalmasına neden olmuştur.

     Bu noktada değinilmesi gereken önemli bir nokta daha bulunmaktadır. Bu segment de bir üstteki segmente benzer olarak iki trol segmentine göre daha doğal bir geometriye sahiptir. Doğal geometri; segmentte yer alanların bireysel davrandığının yani güdümlü ve talimatla davranmadığının bir göstergesidir. Bireysel davranışın kalitatif göstergelerinden biri ise hesabın tanınmışlığına ve takipçi sayısına dayalı olmayan, tweetin içeriğine bağlı ilgi ve etkileşim artışıdır. Bu segmentte kantitatif geometrik doğallık bulgusu ile uyumlu biçimde, segmenti en çok etkileşim alan tweeti takipçi  sayısı en çok olan hesaba ait değildir. Milletvekili Engin Özkoç aşağıdaki tweeti atan hesabın 10 katı kadar takipçi sayısına sahiptir. Ancak aşağıdaki tweet etkileşimlerini içeriğin kalitesine bağlı olarak almıştır.

 

 

     Yukarıdaki tweette klişe bir kutlama yerine bilgilendirici ve kaliteli bir içerik sunulmuştur.

      Segmente genel olarak bakıldığında segment bazında atılan tweetlerde genel olarak Cumhuriyet ve Mustafa Kemal Atatürk öne çıkan kavramlardır.

 

SONUÇ

 

     Bu makalede #eminadımlarla2023 ve #29ekimcumhuriyetbayramımız hastaglerini içeren toplam 40356 adet tweet keşifsel ve makine öğrenmesi temelli analize tabi tutuldu. Yapılan analizler sonucunda ulaşılan temel sonuçlardan ilki iktidar kanadı tarafından hashtagler özelinde bir trol harekatı yapıldığı ve Cumhuriyet Bayramı’nın üzerinin farklı konu ve ideolojik yaklaşımlarla örtülmeye çalışıldığı oldu. Ulaşılan ikinci temel sonuç, muhalefet kanadının bu harekata karşı reaksiyon göstermekte yetersiz kaldığı ve organizasyon sorunları yaşadığı olarak tespit edildi. Ulaşılan üçüncü temel sonuç olarak ise Türk milletini birleştirecek yapının Türk ordusu, birleştirecek kişinin Mustafa Kemal Atatürk, birleştirecek kavramların ise Atatürkçülük, milliyetçilik ve cumhuriyetçilik olduğu görüldü.

 

Melih KÖLÜK 

Bu haber 5,530 defa okundu.