Mavi Vatan ve Türkiye Fotoğrafı

24 Ekim 2020 10:55 tsi
Bu makalede mavi vatan kavramı keşifsel ve makine öğrenmesi temelli veri analizine tabi tutularak bir Türkiye fotoğrafı oluşturulmaya çalışıldı.

 Mavi Vatan ve Türkiye Fotoğrafı

     Mavi vatan kavramı son günlerde Yunanistan ile yaşanan kriz ve Doğu Akdeniz’deki haklarımız kapsamında gündemde olan bir konudur. Bildiğiniz üzere Enver Aysever’in köşesinde “Mavi Vatan diye uydurulan kavram bir türlü sorgulanamıyor örneğin. Kim, neden şimdi önümüze koydu bunu diye? Mesele askeriymiş gibi sunularak özü saptırılıyor. Ekrandan konuşanlar en haklı olduğumuz konuda bile zırvalamayı başarıyor” ifadelerini kullanması konuyu üzerinde daha da tartışılır hale getirmiştir. Komutanımız da bu köşe yazısındaki ifadelere onaltıyıldız.com’da yayınlanan “Mavi Vatan Kırmızı Su” adlı makalesinde değinmiş ve Aysever’i ve bu görüşü destekleyenleri uyarmış ve konuyu tarihi gerekçeler ve güncel konjonktörel zorunluluklar bağlamında açıklamıştır.

      Aysever’in bu yazısı ile birlikte mavi vatan kavramı sosyal medyada da daha yoğun biçimde tartışılmaya başlanmıştır. Bu makalenin amacı da sosyal medyada mavi vatan üzerinden yapılan tartışmaları analiz ederek anlık bir Türkiye fotoğrafı çekmektir. Bu nedenle yazı başlığı olarak Mavi Vatan ve Türkiye Fotoğrafı seçilmiştir. Yazıda mavi vatan kavramı ile ilgili olarak konunun tartışıldığı dönemde yayınlanan tweetler keşifsel ve makine öğrenmesi temelli veri analizine tabi tutularak çıkarımlar yapmak amaçlanmıştır. Bu kapsamda önce keşifsel veri analizine dayalı istatistiksel veri değerlendirmesi yapılacak, ardından makine öğrenmesi temelli etkileşim haritası incelenecek ve gerekli bağlantılar kurularak ulaşılacak sonuçlar okuyucuya sunulacaktır.

1 - Keşifsel Veri Analizi

     Keşifsel veri analizi 18.09.2020 saat 22:49 ile 27.09.2020 saat 20.49 arasında atılan #mavivatan hastagini ve “mavi vatan” kelime öbeğini içeren toplam 12687 kişinin yazdığı 19455 tweet üzerinden yapılmıştır. Bu analizin birinci adımında toplam en çok öne çıkan hashtaglere bakılarak öne çıkan kavramlar irdelenecek, ikinci adımında en çok tweet atan kullanıcılar tespit edilerek konu özelinde çaba gösterenler belirlenmeye çalışılacak, üçüncü adımında en çok retweet yapan kullanıcılar belirlenerek etkileşimin biçimi anlaşılmaya çalışılacak, dördüncü adımında ise tweetleri en çok retweet edilen kullanıcılar analiz edilerek etkin kişilerin kimler olduğu okuyucuya sunulacaktır.

1.1 - Hashtag Sayıları

     Bu analiz modelinde mavi vatan kavramı ile ilgili atılan tweetlerde hangi hashtaglerin daha fazla kullanıldığını bularak bu hashtagler üzerinden değerlendirmelerde bulunulacaktır.

#prevezedenizzaferi

Mavi vatan kelime grubu aramasında çıkan hashtaglere bakıldığında ilk sırada normal olarak mavi vatan hashtaginin kendisinin yer aldığı, ikinci sırada ise preveze deniz zaferi hashtaginin yer aldığı tespit edilmiştir. Bu durumun bir sebebi kavramın mavi vatan kavramı ile ilişkili olmasıyken, diğer bir sebebi de 27 Eylül tarihinin preveze deniz zaferinin yıl dönümü olmasıdır. Bu hashtag incelendiğinde Recep Tayyip Erdoğan vurgusunun gerek yazılı, gerek görsel olarak öne çıktığını görülmektedir. Burada hakim görseller incelendiğinde yıllar önce elde edilen bu zaferin tarihi kahramanlarının şu anki cumhurbaşkanı ile özdeşleştirilmeye çalışıldığını ve ülkenin önemli bir dış politika malzemesinin iç politika malzemesi yapılmaya çalışıldığını görüyoruz. Görselleri paylaşanlara bakıldığında bu kişilerin AKP teşkilatının çeşitli kademelerinde yer alan kişiler olduğu belirlenmiştir. Hashtag detaylı incelendiğinde tek merkezden organize bir şekilde hareket eden bir topluluğun propagandif bir eylemselliği göze çarpıyor. Burada temel propaganda noktasının karizmatik lider figürüne tarihsel kişilikleri etiketleyerek umut, kahramanlık, zafer gibi olguların elde edilmesinin karizmatik liderin varlığına bağlanması olduğunu söyleyebiliriz. Hazırlanan görselleri örnekleyecek olursak:

 

     Yukarıdaki iki görsel hashtag içinde çok fazla sayıda paylaşılan ve öne çıkan görsellerdir ve genel olarak kurumsal AKP hesapları ya da bu yapılarda bizzat yer alan partililer tarafından paylaşılmışlardır. Bu görsellerde dikkati çeken nokta iki görselde de sol üstte Recep Tayyip Erdoğan’ın bulunmasıdır. Hareketsiz bir görselde ilk bakacağımız koordinatlar sol ve üsttür. Bu durum vurgunun esasında zaferin ya da zaferi kazananların değil, Recep Tayyip Erdoğan’ın üzerinde olması bakımından önemlidir. Eğer bu hareketli bir görsel yani bir video olsa en önemli kare aklımızda doğrudan kalacak olan son kare olacaktı. Bu nedenle AKP gençlik kollarının hazırladığı “sen kimsin” isimli videoda da son kare Recep Tayyip Erdoğan’dır. (https://www.youtube.com/watch?v=NspLgJleHxY) Orada da esas vurgu videonun konusu gençlerde ya da videonun içeriğinde yer alan tarihi kişiliklerde değil, Recep Tayyip Erdoğan’dadır.

#mavivatandatavizyok   

     Preveze Deniz Zaferi hashtaginden sonra en çok kullanılan hashtag olan mavi vatanda taviz yok hashtaginde farklı ideoloji ve görüşlerden kullanıcıların birlikte yer aldıklarını, bu hashtagin siyasal duruş anlamında mürekkep bir yapı gösterdiğini söyleyebiliriz. Bu yapı esas olarak bu cümlenin Türk halkının konu ile ilgili genel görüşünü göstermesi bakımından önemlidir. Komutanımızın onaltıyıldızdaki konu ile ilgili makalesini referans vererek attığı tweet, bu hashtag içinde yüksek etkileşim alan tweetlerden biri olmuştur. Bu hashtagde öne çıkan vurgu ise doğrudan mavi vatan kavramının kendisi olmuştur. Atılan tweetlerdeki görsellere örnek verecek olursak;

 

 

1.2 - Kullanıcı Temelli Orjinal İçerik Analizi

     Bu analiz modelinde hangi kullanıcının arama terimlerimizi kullanarak kaç adet tweet attığına bakıyoruz. Bir anlamda bu analiz kullanıcının konu ile ilgili gösterdiği çabayı ve konuya ne kadar önem verdiğini gösteriyor. Arama terimlerimiz ile ilgili tweetlere bakıldığında hükümete yakın çevreler tarafından toplamda çok fazla sayıda tweet atıldığını görmüştük. Oysa bu kategorinin ilk sıralarında çoğunlukla Atatürkçü ve Türk Milliyetçisi profillerin yer aldığını görüyoruz. Bunun yanında Yunanlı profillerin de bu kategoride üst sıralarda yer aldığını görmekteyiz. Bu şu anlama geliyor: Atatürkçü ve Türkçü bazı profiller bu konuda çaba göstererek orjinal içerikler üretmiş ya da aleyhimize tweetler atan Yunanlılara yanıtlar vermeye çalışmışlardır. Her iki durumda da bu profiller eylem desenlerini inandıkları bir davayı referans alarak belirlemiş ve bu yönde davranmışlardır. İktidara yakın kesimin (özellikle de doğrudan parti teşkilatına bağlı olanların) davranış deseninin ise bir ya da birbirine benzeyen birkaç tweet içinden birini çoğunlukla tek sefer olmak üzere retweet etmek olduğunu söyleyebiliriz. Yani özünde mış gibi yaptığını ve görüntü verdiğini anlamaktayız. Bu davranış deseninin arkasında davranışı belirleyen iki temel tutum ve bu iki temel tutumun arkasında da bunları belirleyen bir felsefe yer almaktadır. Bu iki temel tutum; görev bilinci ve üstüne yaranma iken, arkada yer alan felsefe çıkarcılıktır. Bu durumu yazının ilerleyen bölümlerinde daha net olarak göreceğiz. Aşağıda bu kategoride üst sıralarda çıkan hesaplardan örnekler yer almaktadır:

 

Aşağıda ise Yunanlı hesaplardan örnekler bulunmaktadır:

1.3 - Kullanıcı Temelli Retweet Analizi

     Bu analiz modelinde arama terimlerimiz olan mavi ve vatan kelimelerini içeren tweetleri en çok retweet eden kullanıcılar tespit ediliyor. Orjinal içerik üretiminden farklı olarak retweet bireysel olarak katıldığımız tweetleri paylaşmak anlamına gelebileceği gibi görevlendirme ile belirli tweetlerin paylaşılması anlamına da gelebilir. Bu açıdan araştırmamız özelinde hangi durumun ya da her iki durumunda mı gerçekleştiğini belirlemek önemlidir. Burada listede üst sırada yer alan profillere bakıldığında ikinci durumun gerçekleştiği ve listenin neredeyse tamamını Vatan Partisi mensubu ya da sempatizanlarının oluşturduğu belirlenmiştir . İstisna olarak yer alan az sayıdaki hesabın ise üstteki analizde de yukarılarda yer alan hesaplar olduğu tespit edilmiştir. Bu da ilk durumun bu vaka için az sayıdaki örneğini oluşturmaktadır. Makalenin devamında vatan partisi mensuplarına ayrıca değinilecektir.

1.4 - Kullanıcı Temelli Retweet Edilme Analizi

     Bu analiz modelinde mavi vatan terimlerini içeren tweetlerden tweetleri en çok retweet edilen kullanıcıları tespit ediyoruz. Bu analiz muhtemel etkin kişileri, kanaat önderlerini bulmamızı sağlıyor. Bu listeye bakıldığında komutanımız da listenin 13. sırasında yer alıyor. Aşağıda sırasıyla bu hesaplardan bir kısmı yer alıyor:

Bu kişilerin detaylı değerlendirmelerine makine öğrenmesi temelli analizde yer verileceğinden burada değinmiyoruz. Keşifsel veri analizleri bize bir çerçeve çizmesi ve fikir vermesi açısından faydalıdır. Ancak daha dip bilgilere ulaşmak ancak makine öğrenmesi temelli analizle mümkün olabilmektedir.

2 - Makine Öğrenmesi Temelli Etkileşim Analizi

     Bu analiz modelinde belirlenmiş makine öğrenmesi algotritmasına dayalı olarak kullanıcıların etkileşimleri analiz edilerek elde edilen görsel üzerinden çıkarımlar yapılacaktır. Bu  analizde 11587 kişi arasındaki 15119 adet etkileşim, makine öğrenmesi ile analiz edilmiş ve aşağıda değinilecek segmentlere ulaşılmıştır.

 

 

 

 

     Yukarıdaki görselin sağ tarafında hükümet yanlısı hesaplar yer alırken, sol tarafında muhalif hesaplar yer almaktadır.Haritayı 30 derecelik açıyla dikey olarak böldüğümüzde bu ayrım daha net bir şekilde görülebilmektedir. Oluşturduğumuz bu çizgiye siber - politik sınır hattı adı verilmiştir. Görselde sağ ve sol uçlar sırasıyla iktidar yanlısı ve muhalif radikal hesapların yer aldığı bölgeler olurken her iki kanatta sağdan merkeze ve soldan merkeze doğru gidilirken radikalizm azalmaktadır.

2.1 - Siber Politik Sınır Hattının Sağ Kanadı

Öncelikle bu hattın sağında yer alan segmenler analiz edilecektir. Bu kısımda AKP İstanbul il Teşkilatı, AKP Kadın Kolları, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı, Savunma Sanayi kişi ve kuruluşları, hükümete yakın basın, belirli kesimlere hitap eden kanaat önderlerinin liderlik ettiği segmentler ve küçük çapta bir yunanlı segmenti  yer almaktadır.

2.1.a - AKP İstanbul Teşkilat Segmenti

Bu segment görselimizin sağ kısmında yer alıyor ve orta kısma doğru yayılım gösteriyor. Segmentin en etkin kişisi AKP İstanbul İl Başkanı Bayram Şenocak olurken, segmentin diğer etkin kişileri; AKP İstanbul İl Kadın Kolları Başkanı Rabia İlhan, AKP İstanbul İl Başkan Yardımcısı Sevgi Yiğit, AKP Maltepe İlçe Kadın Kolları Başkanı Sevim Çelik Koçyiğit, Ak Parti Avcılar Kadın Kolları Başkan Yardımcısı Songül Akbulut, AK Parti Ümraniye İlçe Kadın Kolları Başkanı Hülya Taşçı ve Ak Parti Üsküdar İlçe Başkanlığı göze çarpıyor. Yine bu hesaplarda göze çarpan bir nokta da kapak resmi olarak Recep Tayyip Erdoğan’ın kullanılması... Aynı segmentte yer alan bu kişlilerle etkileşime girenler de genel olarak kendi üstleriyle etkileşime giriyor. Dolayısıyla bu segmentte bilgi akışının tek yönlü ve hiyerarşik olduğu söylenebilir. Yukarıda keşifsel veri analizi kısmında #prevezedenizzaferi hashtaginde bahsettiğimiz AKP kanadının organize, tek yönlü hareketi ve görsel vurgunun Recep Tayyip Erdoğan’da olması bu segmentte vücut buluyor denebilir. Aşağıda bu segmentten örnek hesaplar bulunmakta... 

 

 

 

Bu segment için anahtar kavramlar: Hiyerarşi, tektiplik, itaat, çıkarcılık...

2.1.b - Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı Segmenti

     Bu segmentte en etkin hesapların Cumhurbaşkanlığı İletişim Dairesi Başkanı Fahrettin Altun olduğunu görüyoruz. Bunun dışında tek etkin hesabın ise Cumhurbaşkanlığı Kurumsal İletişim Daire Başkanlığı Resmi hesabı olduğunu görüyoruz. Bu segment siber-politik sınır hattının sağ kısmının merkezinde yer alıyor.Bu segmentte dikkat çeken olgulardan biri bazı medya kuruluşları ve çalışanlarının bu segmentte yer alması... Bu hesapların etkin olarak gözükmemesi ise medya kuruluşlarının kendi etkileşim alanlarını yaratamamasını ve cumhurbaşkanlığının güdümünde kalıyor olmalarını göstermesi bakımından dikkate değer. Bu segmentte medya dünyasından anadolu ajansı, eha medya, ajans haber ve sabah gazetesi yazarı Salih Tuna’yı görüyoruz.

     Bu segmentin anahtar kavramları: İtaat, pasifizasyon, görev bilinci...

2.1.c - Entelektüalite ve Sanat Segmenti

     Yukarıdaki iki segment aşağı yukarı beklenen, ilk bakışta da gözlenebilecek segmentlerdi. Ancak bu segment için aynı şeyi söyleyemeyiz. Bu segment görselde siber politik sınır hatıının sağ kısmının sol alt bölümünde yer alıyor. Segmente bakıldığında bu segmentin görece büyük segmentlerden biri olduğu söylenebilir. Bu segmentteki hesaplara bakıldığında genel olarak AKP’yi ve politikalarını savundukları ancak ilk bakışta doğrudan Rte propagandası yapmadıkları görünüyor. Kitle incelendiğinde ilk etapta laik değerlerle barışık ve milliyetçi bir görüntü veriyor. Segmentte etkin olan 4 hesap görünüyor bunlardan ikisi yurtdışında yaşıyor. Bu 4 kişiden biri ulaştırma bakanı Adil Karaismailoğlu olarak öne çıkıyor. Diğer önemli hesap ise çizerlik de yapan bir üniversite öğrencisi.Şimdi bu hesaplara yakından bakalım:

Yurtdışı Hesap 1       

     Bu hesap segmentteki en etkin kişi olarak tespit edilmiştir. Hesaba bakıldığında kendini tanıtırken kullandığı ibarelerin Tecnishe Universitat Munchen, fizik ve malzeme mühendisi, tasarım - ekonomi ve uluslararası ilişkiler olduğu görülüyor. Bu ibareler bize bilim, kültür ve segmente adını veren entelektüalite kavramlarını veriyor. Hesabın tweetlerinin genel içeriği savunma sanayi ile ilgili olmasına rağmen bu hesap ileride değinilecek olan savunma segmentinde çıkmamıştır. Bunun nedeni o segment ile etkileşime giren kullanıcılar ile bu hesap ile etkileşime giren kullanıcıların farklı olmasıdır. Demek ki bu hesap ve savunma segmentinin ürettiği içerikler birbirine çok benzer olsa da hitap ettikleri kitleler farklıdır. Ancak içeriklerin yakınlığı bu kişinin segment içinde sola ve savunma segmentinin altına yerleşmesine neden olmuştur.

 

 

 

Karikatürist Hesabı

     Bu hesap analiz yapıldığında açık olan hesabını bu yazı yazılırken kapatmıştır. Ancak yapılan araştırma sonucunda bu kişiye ait ikinci bir twitter hesabına ulaşılmış ve incelemeler o hesap üzerinden yapılmıştır. Bu kişi hükümete yakın bir karikatüristtir. Bu noktada segmente adını veren ikinci kavram olan sanat öne çıkmaktadır. Hükümet kanadı açısından bu segment o kanatta eksik olarak görülen bilim, eğitim ve sanat olgularının öne çıkması ve bu kavramlara teveccüh gösteren kitle ile bağ kurmak açısından önemlidir. Bu hesap segmentin sağ tarafında yer almaktadır. Bunun nedeni segmentteki diğer hesaplara göre Recep Tayyip Erdoğan vurgusunun daha önde olmasıdır. Özellikle bu hesabın mavi vatan ile ilgili attığı tweet önemlidir. Söz konusu tweet görselinde öne çıkan kavramlar; yerli ve milli sanayi, RTE ve Osmanlıcılık ideolojisidir. Bu hesap ile etkileşime giren hesaplar incelendiğinde doğrudan hükümete yakın hesaplar ile birlikte, laik değerler ve modernite ile barışık hesapların da olması hükümet kanadının bu hesap kanalı ile yaptığı propagandanın yerine ulaştığını göstermektedir. 

 

 

Yurtdışı Hesap 2

     Bu hesap segmentin ortasında yer almakta ve üstteki iki hesap arasında köprü görevi yapmaktadır. Bu hesabın profilinde çizer hesabındaki sanat kavramı ile uyumlu olarak şiir kavramı, yurtdışı hesap 1 ile uyumlu olarak yurtdışında yaşama olgusu yer almaktadır. Dolayısıyla bu hesap üstteki iki hesabın keşişim noktasında konumlanmıştır. Yukarıda siber politik sınır hattının sağ tarafının hükümete yakın kesimden oluştuğunu ve bu hatta sağdan sola doğru gidildikçe parti radikalizminin azaldığından bahsetmiştik. Bu segment içinde yer alan hesaplarda da bu durum gözlemlenebilmektir. Segmentin en sağında yer alan çizer hesabında Recep Tayyip Erdoğan vurgusu ön plandayken, segmentin en solunda yer alan yurtdışı hesap 1’de savunma sanayi vurgusu ön plandaydı. Bu hesabın sabitlenmiş tweetinde iki hesabın kesişimi davranış desenine uygun olarak Atatürk karşıtlığı milli sanayi makyajıyla sunularak ön plana çıkıyor.

 

 

Adil Karaismailoğlu

     Bu segmentin etkin kişilerinden biri de ulaştırma ve altyapı bakanı Adil Karaismailoğlu’dur. Ulaştırma ve altyapı bakanının bu segmentte yer almasının nedeni segmentin en etkin hesabı olan yurtdışı hesap 1’in teknoloji ile ilgili tweetler atmasına bağlı olarak bu hesapla etkileşime giren kitlenin ulaştırma ve altyapı bakanı ile etkileşime giren kitle ile benzerlik göstermesidir. Bu hesabın mavi vatan ile ilgili olarak attığı tweet ile etkileşime giren hesaplardan birinin ülkenin demir - çelik üzerine faaliyet gösteren en büyük şirketlerinden birinin sahibi olması ve halihazırda ulaştırma ve altyapı bakanlığından ihale alıyor olması siber - politik sınır hattının sağ tarafında genel bir davranış deseni olan çıkarcılığı göstermesi bakımından önemlidir.

     Bu segmentin anahtar kavramları: Teknoloji, savunma sanayi, sanat, çıkarcılık...

2.1.d - Kamuflaj Segmenti

     Bu segment siber - politik sınır hattının sağ tarafında ancak sınır hattına yakın bir şekilde konumlanmıştır. Bu nedenle dikkat ile incelenmelidir. Zira bu segmentte yer alan iki kişinin de kamufle olmaya ve gerçek görüşlerini gizlemeye çalıştıklarını görüyoruz. Şimdi bu kişilere yakından bakalım.

Yazar X

     Üstteki segmentte sola doğru gittikçe parti propagandasının azaldığından bahsetmiştik. Burada segmentin en etkin kişisi olan Yazar X’in partizanlık olgusunu doğrudan gizleme çabasında olduğunu görüyoruz. Bu hesap profilinde partiler üstü ve en iyi parti doğum günü partisidir ibarelerini kullanarak  bu yönde ekstra bir çaba içinde olduğunu gözler önüne sermiştir.Yazar X; 3 adet derin devlet içerikli  kitabın yazarıdır. Twitter profili incelendiğinde tamamen milli ve devletçi bir hesap izlenimi bırakmaktadır. Ancak yazarın başka mecralarda yayınlanan eski yazılarından birinde menzil tarikatının devlet tarafından desteklendiğini ve güneydoğuda terörün önlenmesinde etkin rol aldığını iddia ettiği görülmektedir. Bu ibare bir tarikatın vatana fayda sağlaması şeklinde okunabileceği gibi, ordu ve devletin acziyet içinde olduğu şeklinde de okunabilir ve alt metin açısından oldukça tehlikelidir. Yine bir başka yazıda yazar; Abdülhamit’i deviren ittihatçılar ve bunların kurduğu cumhuriyetin nesillerde “zihin kaybına” neden olduğunu belirtmiştir. Devamında bu zihin kaybından etkilenmemiş olan temiz anadolu insanın da fetö eliyle zihin kaybı yaşadığı savını ortaya atmıştır. Bu ibare de Fetö ve Cumhuriyet’in kuruluşunun aynı proje içindeki adımlar olarak algılatılması bağlamında çok tehlikelidir. Ayrıca bu noktada vatandaşlarımıza bir uyarı yapmak istiyorum. Her vatan millet diyenin arkasından gitmeden önce bu kişilerin söylem ve eylemlerinin alt metinlerini lütfen iyi araştırsınlar. Örneğin vatanseverlik ve millilik vurgusunun sıkça yapıldığı Yazar X hesabı etkileşim görselinde birkaç adım sonra, ileride değineceğimiz Yunanlılar segmentine bağlanmaktadır.

 

 

 

Bay Rumuz

     Bu hesabın kullandığı ad ve soyad, gerçek isim ve soy ismi değildir. Yapılan araştırmalar sonoconda bu kişinin eski AKP teşkilatı görevlilerinden biri olduğu tespit edilmiştir. Bu kişi de tıpkı Yazar X gibi hükümete yakınlığını gizleme çabası içindedir. Profilinde yer alan ibarelerden biri algılara karşı devletçidir ve aynı Yazar X gibi milliyetçi bir profil çizmekte ve hükümet propagandası yapmamaktadır. Profilinde Türkiye gönüllüleri tagini kullanan ve vatan için her şeyinden vazgeçmiş izlenimi veren bu kişi seçim çalışmaları ertesinde bahçesine havuzlu villa yaptırmayı ihmal etmemektedir.

 

               

  

  

Bu segment için anahtar kavramlar: Millilik, devletçilik, kamuflaj...

2.1.e - Ümmetçi Segment

     Bu segment haritanın sağ üst tarafında yer almaktadır. Dolayısıyla AKP vurgusunun fazlasıyla hissedildiği bir segmenttir. Segmenti hem AKP teşkilat segmentinden ayıran yönler, üyelerinin teşkilat kitlesi değil partiye oy veren kitle olması ve teşkilat segmentlerine göre islam vurgusunun çok daha görünür olmasıdır. Segmentte AKP’deki milliyetçi söylemlere paralel olarak milli semboller görülmekle birlikte dikkatli bakıldığında yılların fikri alışkanlığı olan ümmetçi ve islami söylemlerin daha önde olduğu görülmektedir. Örneğin segmentin en etkin hesabı profiline türk bayrağı koysa da tanımlama kısmında sırasıyla; islam, kabe, bekke, kudüs, İstanbul ve selam kelimelerini kullanmıştır. Bu durumun hesabın önceliğinin ne olduğunu açıkça göstermektedir. Yine bir başka etkin hesap kapak resminde Türk bayrağı ve asker fotoğrafı kullansa da tanımlama kısmında tamamen islami bir ibare olarak “Allah’ın razı olduğu kişiye tufan bile sığınaktır. Ve inananlar için her çağda bir Nuh’un gemisi vardır” cümlesini kullanmıştır. Segmentte İslam ile birlikte en dikkat çeken vurgu gerek görsel gerek yazılı olarak Recep Tayyip Erdoğan’dır. Bu segment için anahtar kavramlar: İslam, Recep Tayyip Erdoğan, ümmet...

 

 

 

2.1.f - AKP Kadın Kolları Segmenti

     Bu segment gerek Recep Tayyip Erdoğan vurgusu, gerek hiyerarşik yapısı itibariyle İstanbul AKP teşkilatı segmenti ile benzerlik göstermekte olup hacim olarak daha küçük bir segmenttir. Segment gösterdiği özelliklere bağlı olarak haritanın sağ kısmında yer almıştır. Segmentte etkin hesaplar olarak AKP kadın kolları başkanı Lütfiye Selva Çam, Aile ve Sosyal Politikalar bakan yardımcısı Çiğdem Erdoğan Atabek, AKP kadın kolları tanıtım medya başkanı Julide İskenderoğlu, AKP Antalya ve Denizli kadın kolları resmi hesapları öne çıkmıştır. Burada en dikkat çekici nokta AKP İstanbul kadın kollarının bu segmentte değil İstanbul il teşkilatı segmentinde çıkmasıdır. Bu durumda İstanbul’un büyük bir il olması ve İstanbul kadın kolları teşkilatının merkez kadın kolları teşkilatı karşısında bir güç odağı olabilme potansiyelidir. Küçük illerin kadın kolları teşkilatları ise bağımsız bir güç odağı olabilme potansiyelleri bulunmadığından merkez teşkilata eklemlenmişlerdir. Bu segment için anahtar kavramlar: Hiyerarşi, görev bilinci, güç istenci...

2.1.g - Savunma Segmenti

     Bu segmente bakıldığında segmentin en etkin kişi ve kurumları sırasıyla; İsmail Demir, Ali Yerlikaya, Aselsan ve Baykar savunma olarak ortaya çıkmıştır. Segment siber - politik sınır hattının sağ yarısının orta - sol kısmında yer almaktadır. Segment içi geometriye bakıldığında segmentin sağ tarafında Ali Yerlikaya, orta kısmında İsmail Demir ve sol kısmında Aselsan ve  Baykar Savunma hesapları yer almıştır. Bu segmentin görünür ortak özelliği savunma sanayi kuruluş ve görevlilerini barındırmasıdır. Bu durumda İstanbul valisi Ali Yerlikaya’nın bu segmentte yer alması ilk bakışta anlamsız gibi görünmektedir. Oysa segmentin bir başka ortak özelliği seçimle iş başına gelen siyasetçileri değil, atanmış devlet görevlilerini barındırmasıdır. Bu atanmış görevlilerden vali segmentin en sağında yer alırken,  Savunma Sanayi Başkanı savunma kurumlarına daha yakın olacak ve bunlarla valinin arasında köprü kuracak biçimde ortada konumlanmıştır. Yine segmentte sağdan sola doğru gidildikçe parti propagandasının azaldığı hatta solda yer alan aselsan bölümü içinde TSK, Atatürk gibi vurguların artarak zaman zaman hükümetin eleştirilebildiği de gözlenebilmektedir. Ayrıca siber - politik sınır hattının sağ tarafında preveze deniz zaferi ile birlikte deniz kuvvetleri günü de yalnızca aselsan tarafından kutlanmıştır. Etkileşime giren profiller incelendiğinde bu segmentin bir özelliği de AKP’nin milliyetçi seçmene yönelik propagandasının görünür olduğu alan olmasıdır. Özellikle savunma sanayi başkanı İsmail Demir ile etkileşime giren hesaplar incelendiğinde bu hesapların Saltuk Buğra Han, Kızılelma gibi fazlasıyla türkçü temaları öne çıkardıkları görülüyor. Bu hesapların iktidar tarafından atanan bakan ile geometrik yakınlıkları, iktidarın siyasal islamdan milliyetçiliğe oradan da Türkçülüğe doğru güçlenen momentumu gördüğünün bir göstergesi olarak öne çıkıyor. Bu segmentte İstanbul valisi ile etkileşime giren hesaplara bakıldığında İstanbul ilçe kaymakamlıkları öne çıkmakta ve hiyerarşik yapı dikkat çekmektir. Baykar Savunma ile etkileşime giren hesaplar ise genelde kurumsal hesaplar olarak sınıflandırılabilir. Ancak bunların yanında kendisini stratejist, analiz gibi sıfatlar ile etiketleyen bazı hesapların da bu kurumsal yapıdan faydalanmaya çalışarak bu yapıyla etkileşime girdikleri görülüyor.    

Bu segment için anahtar kavramlar: Savunma, millilik,  hiyerarşi, çıkarcılık, propaganda...

2.1.h - Basın Segmenti

     Bu segmentin en etkin ve tek etkin hesabı; hükümete yakın , ulusal bir gazetenin Ankara temsilcisidir. Bunun yanında segmentte yine hükümete yakın; haber7, trthaber gibi kurumsal, İbrahim Karagül gibi bireysel  basın mensupları çıkmıştır. Bu basın üyeleri doğrudan bahsi geçen etkin hesap ile ilişkilerinden ziyade aynı kitlenin hem bu basın mensuplarıyla hem de bahsi geçen hesap ile etkileşime girmesinden dolayı aynı segmentte yer almışlardır. Segmentin etkin hesabı twitterda hatırı sayılır sayıda takipçiye sahiptir ve bu temsilcisi olduğu gazetenin kalibresi ile kıyaslandığında oldukça fazladır. Bunun neden böyle olduğu kişinin tweetlerine bakıldığında  anlaşılmaktadır. Bu hesap daha çok muhalefeti aşağılayan, provakatif, sansasyona açık tweetler atmakta ve böylece iktidara yakın kitleyi kendisine çekerek kendine ait geniş bir kitle oluşturmayı başarmaktadır. Kişinin mavi vatan ile ilgili olarak attığı tweet de mavi vatan ile ilgili olmaktan çok muhalefete yönelik alçaltıcı söylemiyle iktidara yakın kitle için bir ego rahatlaması sağlayacak formattadır. Esas olarak bu kişi gelişen olaylar üzerinden sansasyon yaratarak kendi kitlesini oluşturma ve bu kitleyi duygusal enformasyon bombardimanı ile konsolide etme görevini üstlenmiştir.

 

 

Bu segment için anahtar kavramlar: Propaganda, konsolidasyon, şöhret tutkusu…

2.1.i - Yunanlı Segmenti

     Bu segmentte Yunan uyruklu hesaplar yer almakta ve Türkiye karşıtı propaganda yapmaktadırlar. Segment siber - politik sınır hattının sağ kısmında alt çeperde konumlanmıştır. Bu segmentin en etkin hesabı olan Navigator adlı hesap dikkat çekicidir. Hesap Yunanistan ile Türkiye arasında kara suları krizinin patlak verdiği dönemlerde 2020 Nisan’ında twittera katılmıştır. Gerek bu durum, gerek hesabın tanımlama yazısında yunanca kara sularında yazması ve gerek yaptığı paylaşımlar hesabın bu konuda Türkiye karşıtı propaganda yapmak amacıyla özellikle kurulduğu izlenimi vermektedir. Hesabın kendi segmenti içinde en etkin hesap olması bu konuda başarılı olunduğunu göstermekle beraber, hesabın sadece Yunan uyruklu kişiler üzerinde etkili olması bu başarının lokalize kalmasına neden olmaktadır. Bu segmentte bir adet Türk ya da Türk isimli hesap bulunmaktadır. Bu hesap twittera şikayet edilmiş ve kısıtlanmıştır. Bu segment için anahtar kavramlar: Türk düşmanlığı, Yunan propagandası...

2.2 - Siber Politik Sınır Hattının Sol Kanadı

Segmentin bu kanadında daha çok milliyetçi, ulusalcı, Atatürkçü kanattan hesaplar yer almakla birlikte; segmentin çeperlerinde radikal sol hesaplara rastlanmaktadır. Etkileşim görselinin bu bölümü incelendiğinde basın segmenti, eski askerler segmenti, Vatan Partisi segmenti, sol - basın segmenti, Liberal Demokrat Parti segmenti gibi segmentlerin yer aldığı görülmektedir. Komutanımız da siber - politik sınır hattının sol tarafında bağımsız bir segment olarak yer almıştır. Haritanın bu kanadında yer alan segmentler genel olarak daha rijit, beklenmeyen davranış desenleri sergilemeyen, olduğu gibi görünen segmentlerdir. Bu nedenle bu bölüm daha kısa tutulacaktır.

2.2.a - Basın Segmenti

     Bu segment siber politik sınır hattının sol kanadında sağ - orta kısımda yer almaktadır. Segmentte yer alan etkin hesaplara bakıldığında genel olarak ulusalcı ve milliyetçi ideolojiyi savunan basın organ ve mensupları öne çıkmaktadır. Bu segmentin etkin hesapları Akdeniz Politik, Akdeniz Kıbrıs, Veryansın Tv, yine veryansın tv yazarı Nihat Genç,  veryansın tv çalışanı Erdem Atay, m5 dergisi, m5 dergisi genel yayın yönetmeni Ceyhun Bozkurt gibi basın kuruluş ve mensuplarıdır. Bunun dışında segmentte etkin olarak ancak herhangi bir basın kuruluşu ile ilgisi olmayan bir hesap vardır. Bu hesap bir enerji endüstrisinde uzun yıllardır çalışan ve temel ilgi alanı petrol ve doğalgaz olan bir Kıbrıs Türk’üne aittir. Bu noktada belirli etkin hesapları aynı segmentte bir araya getiren temel parametrenin davranış deseni olduğu unutulmamalıdır. Bu davranış deseni hem etkin hesapların hem de kitlelerinin davranış desenidir. Bu segmentte yer alan kitlenin temel davranış deseni haber alma ve bilgi edinme çabasıdır. Dolayısıyla konu ile ilgili olarak haber ve bilgi verme potansiyeli bulunan bu hesap basın segmentinde yer almıştır. Bu segmente kendi içinde bakıldığında veryansın tv ve bağlı kişi ve kuruluşların etkinliğinin fazla olduğunu görüyoruz. Bunun bir nedeni de kavramsal olarak mavi vatanı ülke gündemine sokan, Amiral Cem Gürdeniz’in veryansın tv bünyesinde yazılar yayınlıyor oluşudur.

Bu segment için anahtar kavramlar: Vatan, ulus, haber alma çabası...

2.2.b - Vatan Partisi Segmenti

     Bu segment genel olarak Vatan Partisi teşkilatı ve üyelerinden oluşmaktadır. İdelojik olarak olmasa da, yapısal olarak AKP teşkilat segmentleri ile paralellik göstermektedir. Esasında bu segment yukarıda keşifsel veri analizinde 1.3 başlığında değindiğimiz kullanıcı temelli retweet analizinin etkileşim haritasına yansımasıdır. O başlıkta değindiğimiz hiyerarşik bir görevlendirme ağı içinde fazla sayıda tweeti retweet etme deseni etkileşim haritasına bu grubu ayrı bir segment olarak yerleştirmiştir. Segmentin etkin hesapları Vatan Partisi kadın kolları diyebileceğimiz Cumhuriyet Kadınları Derneği, Aydınlık Gazetesi genel yayın yönetmeni Tevfik Kadan, Vatan Partisi Avrupa öncü kadın temsilcisi Sevil Tapkan, Vatan Partisi basın bürosu başkanı Osman Erbil, Vatan Partisi Ankara ve Balıkesir il başkanlıkları olarak tespit edilmiştir. Bu grup incelendiğinde kendi içinde, birlikte ve belirli bir görev bilinci ile hareket ettiği görülmektedir. Akp teşkilatları daha yaygın ve kimi zaman farklı segmentte olma görüntüsü verseler de Vatan partisi teşkilatı daha içine kapalı, dar bir görüntü vermektedir. Bunun nedeni de teşkilat hacminin dar olması ve bir güç elde etmenin tek yolunun birlikte hareket etmek olmasıdır. Teşkilat içindeki herhangi bir birim teşkilattan ayrı bir güç odağı olabilme potansiyeline sahip olmadığından, teşkilattan en ufak kopuş yok olmak anlamına gelecektir. Bu segment için anahtar kavramlar: Milliyetçilik, hiyerarşi, görev bilinci, çıkarcılık...

2.2.c - Eski Askerler Segmenti

     Bu segment eski askerlerin etkin olduğu ve onların etrafında toplanan genel olarak milliyetçi hesapların oluşturduğu bir yapı gösteriyor. Segment siber - politik sınır hattının sol kısmının ortasında konumlanmış olup, segmentin etkin isimleri olarak emekli tuğgeneral Naim Babüroğlu, emekli deniz kurmay albay Ali Türkşen ve emekli tümgeneral Ahmet Yavuz öne çıkıyor. Genel olarak bu üç isim dışındaki segment üyeleri sürükleyici bir profil sergilemeyip takip edici bir davranış deseni gösteriyorlar. Bu segment için anahtar kavramlar: Atatürk, vatan, ulusalcılık ve hükümet karşıtlığı...

2.2.d - Liberal Demokrat Parti Segmenti

     Bu segment etkileşim görselinin en etkin kişisi olarak ortaya çıkan Liberal Demokrat Parti lideri Cem Toker’e aittir. Ancak bu etkinlik anlamlı bir etkinlik değildir. Görsele bakıldığında Cem Toker ile etkileşime giren geniş bir kitle olduğu görülmekte ve bu kitlenin başka kimseyle etkileşime girmeyerek, bağ kurmadığı görülmektedir. Bu durum Cem Toker’in konuyla ilgili çok fazla etkileşim alan bir veya birkaç tweet paylaşması dışında bir şey ifade etmemektedir. Ancak paylaşılan tweete bakıldığında burada kritik bir durum göze çarpmaktadır. Cem Toker söz konusu tweetinde “yeterince mavi vatan konuşuldu, biraz da yeşil vatan konuşalım mı” diye sormuş ve ranta açılan bazı bölgelerin görsellerini paylaşmıştır. Görsellerdeki durum önemlidir ve mutlaka üzerinde konuşulmalı ve bu kıyımın durdurulması için harekete geçilmelidir. Ancak bu konunun mavi vatan kavramı ile bir ilgisi yoktur, dolayısıyla yapılan karşılaştırma anlamsızdır.  Esasında burada Enver Aysever ile benzer bir yaklaşım göze çarpmaktadır. Cem Toker paylaşımı ile mavi vatan üretilmiş, soyut bir kavram; biz somut olan rantı konuşalım demek istemiştir. Ancak burada ahlaki, vicdani, kültürel olarak anlam ifade eden bütün değerlerin soyut olduğu ancak somut sonuçları olduğu unutulmamalıdır. Bu değerlere bağlı olarak ortaya çıkan olguların küçümsenmesi sadece değerin yok olmasıyla sonuçlanmaz, toplumun yok olmasıyla sonuçlanır. Her ne kadar etkileşim görselinden anlaşıldığı kadarıyla bu yaklaşım ülkenin genelinde karşılık bulmasa da belli bir kesimi ideolojik açıdan bir çatı altında toplayabilmesi bakımından kritiktir. Bu segment için anahtar kavramlar: Yönlendirme, kitlesellik...

 

 

       

2.2.e - Sol Basın Segmenti

     Bu segment görselde solda kalan bir segment olup belirli etkin kişilere sahip olsa da etkinlik düzeyi bir veya birkaç kişide toplanmaktan çok yayılma eğilimi gösteren bir segmenttir. Segmentin etkin kişilerinden Aydın Selcen; medyascope ve Gazeteduvar’da yazıları olan sol tandanslı bir yazardır. Yine segmentin etkin kişilerinden Fatih Yaşlı sol haber portalında yazardır ve akademisyendir. Bunun dışında segmentin diğer etkin kişisi twitterda sol tandanslı paylaşımlar yapan yüksek takipçili bir hesaptır. Ayrıca segmentte yer alan dikkat çekici hesaplar sol basından; Birgün Gazetesi, Can Dündar, yine Birgün Gazetesi’nde yazan akademisyen Hakan Güneş’tir. Segmentte dikkat çeken bir ortak davranış deseni ise yabancı basın kuruluşlarının türkçe şubelerinden (Deutschewelle, Sputnik, BBC) düzenli aralıklarla paylaşımların yapılmasıdır. Segmentin genel görüşünü yansıtması bakımından aşağıda görseli paylaşılan tweet önemlidir. Bu segment için anahtar kavramlar: Hükümet Karşıtlığı, anti - milliyetçilik, yabancı işbirliği...

 

 

2.3 - Çeperlerde Yer Alan Önemli Segmentler

      Analizin bu bölümünde önemli görülen bazı küçük segmentlere değinilecektir. Analiz kapsamında burada yazdığımızdan çok daha fazlası tespit edilmiş olup görsel ve yazılı bazı içeriklere analizin makale formatına uyum sağlayabilmesi açısından yer verilmemek durumunda kalınmıştır. Okuyucunun yazıyı bu durumu hatırda tutarak değerlendirmesi yerinde olacaktır.

2.3.a - Onaltıyıldız Segmenti

     Bu segment etkileşim görselinde sol orta kısımda yer almaktadır. Segmentte komutanımız, Onaltıyıldız ve Kalpoder resmi twitter hesapları, kalperenlerden bazıları ile birlikte komutanımıza teveccüh eden kişiler yer almaktadır. Segmentte etkin kişi olarak komutanımız Oktan Keleş görünmektedir. Segmentin diğer üyeleri arasında komutanımıza nispet ile etkinliği çok az olmakla birlikte kalperenlerden Bekir Öztürk öne çıkmaktadır. Bekir Öztürk’ün bu konuda çaba göstermesi takdir edilmelidir. Segmentte bana göre üzücü olan noktalardan biri Kalperen Ocağı Derneği ile yeterli etkileşimin sağlanamamasıdır. Bu noktada aktif olarak twitter kullanan üyelerimizin dernek hesabı ile etkileşimi artırmaları benim naçizane bir ricam olacaktır. Segment etkileşimi keşifsel analizde bahsettiğimiz üzere #mavivatandatavizyok hashtagine konumlanmıştır. Bu hitap ettiğimiz kitlenin netliğini göstermesini bakımından güzel bir bulgudur.

     Segmentin hemen üstünde ismini burada geçirmeyeceğim Türkçü minvalde yayınlar yapan bir yazara ait segment konumlanmıştır. Bu yazarın daha önce Erol Elmas’a ait bir yazıyı noktasından virgülüne kopyalayıp kendi adıyla yayınladığı tarafımızdan tespit edilmişti ve anlaşılan yine etrafımızda dolanmaktadır.

2.3.b - Padişahçı Segmenti

     Bu segment küçük bir segment olup Nilhan Osmanoğlu’na aittir. Nilhan Osmanoğlu’nun konuyla ilgili olarak attığı twit provakatif öğeler içermemekle birlikte, etkileşime girdiği kitle dikkat çekicidir. Bu kitlede göze çarpan özellikler etkileşime girilen tweete zıt olarak son derece radikaldir. Kitle incelendiğinde Atatürk karşıtlığı, yoğun Recep Tayyip Erdoğan propagandası, padişahçılık, halifecilik, Osmanlıcılık gibi özellikler ön plana çıkmaktadır. Aşağıdaki görsellerde bu kitle her ne kadar genel kitle içinde marjinal kalsa da ne kadar tehlikeli olduğu görülmektedir.  

 

 

 

Yukarıdaki görsellerden birinin tanımlama bölümünde Arapça olarak; “Bir sultandan korkma Sultanım kaldığı sürece Allah'tan başka ilah yoktur, Muhammed Allah'ın elçisidir” yazmaktadır.

 

 

 Bütün bu görseller incelendiğinde bu segmentin en tehlikeli yanı hilafet savunusuna bağlı Atatürk karşıtılığı ve hilafet - Recep Tayyip Erdoğan özdeştirmesi yapılmasıdır.

SONUÇ

     Bu makalede mavi vatan kavramı keşifsel ve makine öğrenmesi temelli veri analizine tabi tutularak bir Türkiye fotoğrafı oluşturulmaya çalışıldı. Özellikle makine öğrenmesi temelli etkileşim görseli üzerinden yapılan analizde oluşan sağ kanadı iktidar yanlısı sol kanadı muhalif hesapların oluşturduğu tablo ülkenin ideolojik olarak bölünmüş olduğunu göstermesi bakımından önemlidir. Tablonun en sağında iktidar yanlısı radikal hesaplar yer alırken, en solunda muhalif radikal hesapların yer aldığı görüldü. Her iki kanattan da görselin orta kısmına doğru ilerlendiğinde beliren ideolojinin milliyetçilik olması, hala bu ülke vatandaşlarını bir arada tutan olgunun vatan sevgisi olduğunu gösterirken, bizi birleştiren bu harcın korunmasının ne kadar önemli olduğunu gözler önüne sermiştir. Segmentleri incelerken hep birlikte bu harcın içine başka bileşenlerin katılmaya çalışıldığına da şahit olduk. Bu kimi zaman iktidar sahibi bir figür, kimi zaman din, kimi zaman boş emperyal hayaller, kimi zaman da kişisel zaaflara bağlı olarak çıkarcılık gibi duygular olarak belirdi. Bu noktada milletçe dikkat etmemiz gereken vatan sevgisi harcını muhafaza etmek, içine onun saflığını bozacak bileşenlerin girmesini engellemektir.

     Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün dediği gibi : Türkiye Cumhuriyeti ilelebet payidar kalacaktır. NE MUTLU TÜRK’ÜM DİYENE!

Melih KÖLÜK 

Bu haber 3,931 defa okundu.