Orta Dünya Gerçek Olabilir mi?

24 Şubat 2015 09:20 tsi
Orta Dünya Gerçek Olabilir mi?

Orta Dünya Gerçek Olabilir mi? 

20. yüzyıl fantezi edebiyatın doğduğu ve hızla geliştiği bir dönem oldu. Bu alanda kütüphaneler dolusu kitaplar yazıldı. Bir çoğu çok sevilerek okundu ve hayran kitleleri oluştu. Ancak bu alanda öncü olan Tolkien’in eserlerinin başarısına yaklaşan olmadı. Yüzüklerin Efendisi ve Orta Dünya’yı anlatan kitaplarıyla Tolkien 20. yüzyıl edebiyatına damga vurdu. Öyle ki Yüzüklerin Efendisi yüzyılın en sevilen ve tüm zamanların en çok satan ikinci kitabı olmayı başardı. Peki nasıl oldu da çok da ciddiye alınmayan fantezi türünde bir eser bu kadar ilgi çekti ve sevildi?

Yüzüklerin Efendisi aslında ilk bakışta hayli uzun bir masal gibi görünüyor. Büyücüler, konuşan ağaçlar, devler, cüceler, canavarlar, kalın çizgilerle ayrılmış olan iyiler ve kötüler. Bu yönüyle oldukça naif. Üstelik kitabın yazıldığı dönem artık değer yargılarının aşındığı, kutsala referansın kalmadığı, iyilik ve kötülük arasındaki sınırın muğlak hale geldiği bir dönem. Dolayısıyla bu pek naif, uzun masal eğlencelik bir iş olarak görülüp geçilebilirdi. Kimi eleştirmenler tarafından da öyle görüldü. Ancak büyük kitleler hiç de öyle düşünmeyip okuduklarını çok ciddiye aldılar. Hatta bu eserin sadece gelişmiş bir hayal gücünün ürünü olamayacağını düşündüler. Belki de Tolkien kayıp bir çağa ışık tutuyordu. Bu çok uçuk görünen düşünce acaba o kadar da uçuk olmayabilir mi? Materyalizmin ve rasyonalizmin zirve yaptığı bir çağda içinde her türlü doğaüstü unsurun cirit attığı bir romanın bu kadar etki yaratmasının sebebi belki de budur. Belki de anlatılanlar – hiç değilse bir bölümüyle – gerçeğe tekabül ediyordur. Daha basit ve akla daha yakın görünen ihtimal ise insanların büyük felaketlerin üst üste geldiği bir dönemde gerçeğin eziciliğinden kurtulmak için hayallere, masallara sığınmış olmaları. Tolkien da bu felaketlerin merkezinde yaşayan biri olarak hem kendisi hem de insanlık için yıkıcı gerçekten kurtulma amaçlı, alegorilerle örülü bir eser vermiş olabilir. Bu durum kitapta yazarın hayatından yansımalar taşıyan kısımları da açıklar. Ancak burada karşımıza bir sorun çıkıyor. Yazar her türlü alegoriden nefret ettiğini üstüne basarak söylüyor. Bir başka sorun ise kitapta yazarın hayatından izdüşümler olsa da bu kadar büyük ve ayrıntılı bir eserin sadece bu temele dayanmasının imkansız görünmesi. O halde karşımıza çıkan tablo şu: önde gelen bir dilbilimci fantezi bir eser inşa etmek için ömrünü harcıyor, eserin alegori olmadığını ısrarla söylüyor, kitabı okuyan insanlar ise başka pek çok fantezi esere vermedikleri değeri bu esere veriyorlar. Hatta eserde yazılanların gerçek olduğunu düşünüyorlar.

Ortada gerçekten ilginç bir durum var. Eğer Tolkien alegori yapmıyor ve saklı tarihe ışık tutuyorsa insanlar bunu nasıl anlamış olabilirler? Bu soru bizi yeni bir kavrama götürüyor; biyo-psikoloji. Biyo-psikoloji insanların hakkında pek fazla bir şey bilmedikleri bir alan; bir insan hiç görmediği dedesinin korktuğu bir şeyden korkuyor ve dedesinin verdiği tepkinin tıpatıp aynısını veriyor. Bir şekilde, görmediği dedesinin hafızası belli noktalarda çocukta devam ediyor. Buna benzer pek çok örnek var. Diyelim ki insanlığın böyle ortak bir hafızası var. Eğer öyleyse hiç yaşamadığımız çağlara ait bilgiler bile genlerimizde saklı olabilir. Belki de Orta Dünya’ya duyduğumuz ilginin sebebi bize unuttuğumuz tarihimizi hatırlatmasıdır. Meseleyi böyle ortaya koyduğumuzda pek çok itiraz ve yeni soruyla karşılaşacağımız muhakkak. Bilim adamları insanın yeryüzündeki varlığının aşağı yukarı bir milyon yıl olduğunu söylüyorlar. Bu zaman diliminin daha kesin olarak bildiğimiz ve tarihe konu ettiğimiz kısmı ise sadece dört bin yıl. Sümerlerin çivi yazısıyla başlayan dönemi tarih devirleri, bundan önceki dönemiyse tarih öncesi olarak tanımlayıp taş devri başlığı altında sınıflandırıyoruz. Aslında bu sınıflandırma çok sorunlu ve son dönem arkeolojik bulgularıyla da uyuşmuyor. Ülkemiz sınırları içinde bulunan Göbekli Tepe bulguları bile bize anlatılandan daha farklı bir tarihimiz olabileceğine işaret ediyor. İnsanlığın neredeyse bir milyon yıl boyunca ilkel, hayvani bir hayat sürüp son bir kaç binyılda medeniyeti kurduğunu düşünmek hiç de inandırıcı değil. Düşündüğümüzden daha farklı pek çok medeniyet yaşamış olabilir. İnsanın yeryüzünde bulunduğu sürenin uzunluğu düşünüldüğünde bu en azından yok sayılamayacak bir ihtimaldir. Bu durumda ne kadar inanılmaz gelse de Tolkien’in anlattığı çağ veya bir benzeri de yaşanmış olabilir. Elbette burada epey açık uçlu bir spekülasyon yapıyoruz. Bunun ötesine geçebilmek için böyle bir dönemin yaşandığına dair delillere ulaşmamız ve bunu başarabilirsek Tolkien’in bu bilgiye nasıl sahip olduğunu bulmamız gerekiyor. Bu ise çok güç ve tam anlamıyla başarılması imkansız gibi görünen bir iş. Yine de başka çok önemli metinlerle ve tarihin satır araları, efsaneler, mitler ve elbette maddi bulgular üzerinde bir yere varmak mümkün olabilir. Aslında bu çok zevkli bir uğraş, Tolkien ve eserleri de bu çabayı hak ediyor. Hem kim bilir belki de umulandan fazlası bulunur…

Yusuf Kenan Kutluay 
http://sutubogda.com/orta-dunya-gercek-olabilir-mi/

Bu haber 9,568 defa okundu.