Göbeklitepe Kamanları

6 Mayıs 2016 08:22 tsi
Göbeklitepe Kamanları ve Kozmik Semboller

Göbeklitepe Kamanları ve Kozmik Semboller

 

Göbeklitepe, tarihi tahmin ettiğimizden de daha eskiye giden oldukça eski ve önemli bir arkeolojik bölgedir. Tespit edilen her bir tapınak, sütun ve gravür insanlık tarihini baştan yazmakta, kadim medeniyetlerin sembol ve mesajlarını günümüze taşımaktadır.

Önceki kazılardan elde edilen bilgiye göre, Göbeklitepe neolitik dönem Kamanlarınca dini bir ritüel merkezi olarak kullanılmaktaydı. Nitekim arkeolojik çalışmaları yürüten Klaus Schmidt de Göbeklitepe’nin bulunduğu yakın bölge için dini bir merkez olduğunu belirtmektedir.

 
Andrew Collins gibi bazı araştırmacılar, bölgenin astronomi ve kozmoloji çalışmaları için de önemli bir merkez olduğunu belirtmekte ve Kutup Yıldızı’nın öneminden bahsetmektedir. Kamanlara göre Kutup Yıldızı evrenin yaratıldığı ilk noktadır. Günümüzde Asya, Türk, Moğol ve Tunguz Kamanları halen Tanrı Ülgen’in tahtının Kutup Yıldızı’nda olduğunu düşünmektedir. Bence Göbeklitepe sadece Kamanlar’ın kullandığı bir ritüel merkezi değil; aynı zamanda genç Kamanlar’ın yetiştirildiği bir medreseydi.

2 no’lu sütun yakından incelendiğinde, Turna kuşunun ayaklarının bükülmüş olduğunu görüyoruz. Klaus Schmidt bunun, Turna kuşu formuna dönüşen bir insan olduğunu düşünüyor ve bu olayın kamlığın bir öğesi olduğuna inanıyor.

Hayvanların ruhları Kamanların koruyucu totemleridir. Bu ruhlar Kamanı, hastalık ve kötülüklerden korur. Söz konusu hayvanın ruhunu ele geçiren Kaman artık hastalıkları iyileştiremez ve kahinlik yapamaz. Artık bu ruhlar Kamanın, biliç altı kişiliklerinden birisidir. Ritüel sırasında Kaman, hayvanın ruhu ile yek vücut olarak gökyüzüne yükselir veya gökyüzünden yeryüzüne iner.

Sibirya Kamanları ayı, kurt, tavşan baykuş gibi hayvanları; Yakut Kamanları ise boğa, kartal ve ayı gibi hayvanların ruhlarını kullanırlar. Göbeklitepe’de bulunan gravürlerde bu hayvanların resimleri görülmektedir.

---

 2 no’lu sütun. Yukarıdan aşağıya boğa, kurt (tilki) ve turna kuşu gravürleri

---

Belki de bu semboller gökyüzündeki takımyıldızları simgeliyor. Bunun yanında Göbeklitepe’de Kamanlık ile bağlantılı olduğunu düşündüğümüz bir totem direği bulundu. Totem direklerinin, insan ve hayvan arasındaki bağlantıyı sembolize ettiği düşünülüyor.

Gökyüzü Gözlemleri

O halde şunu söylebilir miyiz, Göbeklitepe’de bulunan semboller, kozmoloji ve astronomi ile ilgilenen Kamanlar’a ait olabilir mi ? Burası Kamanlar’ın gözlem merkezi olabilir mi ?

Sidharth, Magli gibi bilim adamları ve Plegge, Collins gibi bazı araştırmacılar zaten uzun süredir bu bölgenin gökyüzü gözlem üssü olduğunu belirtiyorlar. Aşağıdaki şekil Göbeklitepe’ye ait, Tıp Çarkı denilen (medicine wheel) mevcut yıldızların ve takımyıldızlarının doğumunun izlenme prensibini anlatmaktadır.

 
Tıp Çarklar’ı dairesel şekilli dizilmiş taş anıtlar olup, astronomik gözlemler yapılmasını sağlarlar. Bu tür mekanlar ruhsal ve astronomik ayinlerden faydalanılarak meydana getirilir. Bu mekanlardan bazıları 4500 yıl öncesine kadar gitmektedir. 1997’de astronom John Eddy, bazı çarkların gökyüzündeki dizilimlere göre kurulduğunu belirtmiştir. Yani bu çarklar, yapıldığı dönemdeki gökyüzü şekillerini ve gündönümü gibi özel günleri işaret etmektedir.

Mimari Semboller

Göbeklitepe sütunları T şeklindedir. Amerika’nın New Mexico eyaletindeki Hopi Tapınakları’nda bulunan sütunlar da T şeklindedir ve Tau olarak adlandırılmışlardır. Aynı şekilde Mayalar’ın Palenque Tapınağı’ndaki pencerelerin de T şeklinde olduğu bilinmektedir. Amerikan Yerlileri’nin kültüründe Tau, yeryüzü ile alakalı ruhları sembolize eder. Amerikan Yerlileri’nin yaptığı petroglif çizimlerinde Tau, ruhsal geçiş bölgelerini ifade etmektedir. Hayat Ağacı da bu kültürlerde Tau olarak bilinir.

 

Göbeklitepe’de 2 tane merkezi sütun bulunmaktadır. Acaba bunlar göksel akrabaları mı temsil ediyor ya da dişilik ve erkekliği mi ?  Bence bu 2 sütun, Göbeklitepe’nin en ulu 2 kamanını temsil ediyor olabilir. Sümer Mitolojisi’nde Güneş Tanrısı Utu, bir geçidi andıran 2 sütun arasında durmaktadır; iki tarafında yeryüzü ve gökyüzünü belirten semboller bulunmaktadır. Aynı şekilde, Yunan Mitolojisi’nde de, Herkül’ün 2 sütunu bilinmeyen dünyalara açılan bir geçidi işaret eder. 

 

Hayvan figürlerinin yanısıra Göbeklitepe’de çok özel bazı sembollere de rastlamak mümkün. Mesela elmasa benzeyen eşkenar dörtgen, H şeklinde ve I şeklinde işaretler, 3’lü sepet ve 7 kuş sembolleri. Şimdi bunları inceleyelim...   

Elmas Sembolü

 
Yakın zamanda tespit edilen, elmasa benzeyen bu şeklin Göbeklitepe’de bulunması çok şaşırtıcı. Amerikan Yerlileri’nin Sağlıkçı (Sağaltıcı) Kişi sembolüne çok benziyor. Bu kişinin, ruhsal hastalıkları iyileştiren ve geleceği görme yeteneği olan bir kaman olduğuna inanılıyor. Sembolün dış konturları görünen dünyanın 4 köşesini temsil ediyor. Kuzey, Güney, Doğu ve Batı. İçteki kontur, kamanın bilgisi dahilindeki ruhsal dünyayı gösteriyor. Ortadaki daire ise, kamanın gözünü ve metafizik görüş yeteneğini tasvir ediyor.

Bu sembolün üzerinde, 2 yılan ve ortalarındaki yumurta çizimi görülmektedir. Ortadaki kozmik yumurta veya güneş diski, iki tarafındaki yılanlar ise onun koruyucusunu temsil ediyor olabilir. Hint kozmolojisinde, yumurta yaşadığımız evrenin kaynağını temsil eder. Bir kamanın yeniden doğuşunu anlatıyor olabilir bu şekil.

Yedi Kuş

 

Arizona Yerlileri’ne göre bu sembol gökyüzündeki kozmik ahengi temsil etmektedir. Dogonlar’a göre, 7 rakamı tekliği, mükemmelliği göstermektedir. Mısırlılar’daysa devri-daimi, sonsuz hayatı ifade eder. Türkler’de arzın 7 katmandan oluştuğuna inanılır; ayrıca kamanların kozmik (hayat) ağacının da 7 kolu bulunmaktadır.

Büyükayı Takımadası’nın 7 yıldızını (bu şeklin bulunduğu süun, kuzey-güney doğrultusunda yerleştirilmiştir) veya Güneş Sistemi’nin 7 gezegenini tarif ediyor da olabilir.

Üç Sepet

 

---

İlk bakışta sıradan, yanyana dizilmiş 3 tane sepeti gösteren bu sembol, kozmolojide mevsimlerin dönüşümünü, bereketi ve bolluğu temsil etmektedir. Tevrat’ta 3 sepet, 3 gün anlamında kullanılmıştır. Bir sene içerisindeki 3 özel güne (yaz/kış gündönümü ve ekinoks) işaret ediyor olabilir.

 
Bu sütunda yukarıdan aşağıya doğru yerleştirilmiş semboller, bir Kaman’ın ölüm sonrasında yeniden doğum sürecine kadar olan yolculuğunu gösteriyor olabilir. Belki de Sümer Mitolojisi’ndeki Kral Etana’nın cennete yolculuğunun kaynağı budur. Efsanede, Etana bir kartalın üstünde gökyüzüne, cennete doğru bir yolculuğa çıkar, aynı Kamanlar gibi. Türk Kamanları’nın ruhlarının senede 3 kez dirildiğine inanılır. Bu özel günler 21 Mart, 21 Eylül ve 21 Aralık’tır.

Kamanlar’ın Kozmik Gücü

18 no’lu sütunda, vücuduna leopar postu sarmış bir insanın çizimi bulunmaktadır. Bu çizim sıradan bir avcıyı temsil etmemektedir. Bence leopar postu, Kaman’ın kozmik gücünü gösteriyor. Mısır mitlerinde, astronomi ve bilgelik tanrıcası Seshat, cennetin yıldızlarını tasvir eden leopar kürkü giyer. Şurası kesin ki, paleolitik ve neolitik dönem Kamanları zamanla Mısır ve Sümer tanrılarına dönüştüler.

“H” Sembolü

 

---

Bazıları bunun Orion Takımyıldızı’nı temsil ettiğini söylüyor. Bence bu doğru değil. Çünkü “H” sembolünü tek parça olarak düşünmek doğru değil. 2 parçadan oluşuyor yani “T”, Tau gibi. Anasaziler tarafından yapılan, Utah’da bulunan petrogliflerde “H” harfini ve yanındaki diğer sembolleri net olarak görmekteyiz.

        

---

Ray Urbaniak “H” harfininin çift “T” den oluştuğunu söylüyor. Ayrıca Tau sembolünün, metafizik dünyanın “yarısını” kastettiğini belirtiyor. Bu sebeple “H” sembolünün iki adet Tau şeklinden oluştuğunu söyleyebiliriz. Bana göre, “H” harfinin sağındaki ve solundaki şekiller güneşin batışını ve doğuşunu göstermektedir. Bu üçlü figür, güneşin ve ayın gün içerisindeki 3 farklı durumunu anlatıyor. Mısır mitlerinde anlatıldığı gibi: “Ben sabah vakti Kephra’yım; öğlen vakti Ra’yım; akşam üzeri Atum’um” ...

“I” Sembolü

Kadim Meksika Mitolojisi’nde, “I” sembolü ikiliği (dualite), aşağısını ve yukarısını ya da cenneti ve dünyayı sembolize eder. Türk halı motiflerinde de “H” ve “I” harflerini görürüz. Bunlar evliliği, ailenin birlikteliğini, aşıkların sadakatini, anneliği, doğurganlığı vs temsil eder. Bu motiflerin yanında “Eli Belinde” olarak bilinen desen, Göbeklitepe’deki merkezi sütun üzerinde bulunan figüre çok benzemektedir.
 

Türk Halı Motifleri

Ön-Türkler’de “I” sembolüne ON denirdi ve kozmosu temsil ederdi. Çinliler’de ise bu işarete WU denirdi ve kamanı ifade ederdi.

Amerikan Yerlileri tarafından sıkça kullanılan Tau “T” işareti, Çinliler’in alfabesinde başaşağı çevrilerek kendine yer bulmuştur. Aşağıdaki resimde görüleceği üzere, “Shang” işareti yukarıyı, cenneti ifade ederken; “Lea” işaretiyse aşağıyı, yeryüzünü temsil etmektedir. Düz çizgi ise aşağısı ve yukarısı (ya da yukarısı ve aşağısı) arasındaki bağlantıyı göstermektedir. 

 

Sonuç olarak şunu söyleyebilirim ki, “I” harfi yeryüzü ve gökyüzü (cennet) arasındaki bağlantıyı gösteriyor. Kaman inanışında yeryüzü hayat enerjisini gökyüzünden göbek kordonu aracılığıyla alır (Göbekli Tepe denmesinin bir sebebi de bu olabilir mi ? ). Bu sebeple yılın belirli günleri, bu enerjinin gökyüzünden çekildiği anlar olabilir; gündönümleri ve ekinoks gibi...

Bu durumda Kaman, yeryüzü ve gökyüzü arasındaki köprüyü kurarak doğa ve doğaüstü güçlerin iletişiminde arabulucu bir rol üstlenmektedir.

Kaynaklar: http://www.ancient-origins.net/ancient-places-europe/g-bekli-tepe-shamans-and-their-cosmic-symbols-part-i-005175
Resimler: Özgür Etli

Makaleyi  On Altı Yıldız okuyucuları için çeviren  

Çeviren Onur ÖNER 

Bu haber 19,524 defa okundu.